رسانه و بحران: بازنمایی رسانه‌ای حادثه خاموشی‌های گسترده برق استان خوزستان (در بهمن‌ماه 1395)

Abstract

زمینه و هدف: زمینه این مقاله بحران خاموشی‌های گسترده برق در استان خوزستان در بهمن 1395 است که تحت تاثیر مشکلات زیست‌محیطی حادث شد. این حادثه تبعات اجتماعی، اقتصادی و امنیتی وسیعی داشت از این رو هدف این مقاله، تحلیل بازنمایی رسانه‌ای این بحران در جهت فراهم‌سازی زمینه تدوین راهکارها و دستورالعمل‌های مدیریت ارتباطی بحران برای حوادث مشابه است. روش: جامعه آماری این پژوهش را اخبار مربوط به حادثه در چهار گروه شبکه‌های ملی و محلی صدا و سیما، خبرگزاری‌ها، رسانه‌های اجتماعی و نیز بیانیه‌های وزارت نیرو و سازمان‌های وابسته به آن تشکیل داد. این اخبار به روش نمونه‌گیری در دسترس و هدفمند انتخاب و با استفاده از روش تحلیل مضمونی، تحلیل شدند. نقطه کفایت برای تعیین حجم نمونه در هر گروه، اشباع ‌نظری بود. یافته‌ها: تحلیل داده‌ها که با ترسیم نقشه‌های مضمونی همراه شد نشان داد که صداوسیما به‌عنوان رسانه ملی منطبق با زاویه دید حاکمیتی، به موضوع پرداخته است؛ روایت خبرگزاری‌ها نشان‌دهنده دیدگاه جامعه مدنی به حادثه بوده و رسانه‌های اجتماعی زاویه دید مردم آسیب‌دیده و گرفتار در بحران را نشان‌داده‌اند و بیانیه‌های روابط عمومی نیز منطبق با سیاست‌های سازمانی بوده است. نتیجه‌گیری: صدا و سیما بیشتر به کارکردهای اطلاع‌رسانی و مطالبه‌گری پرداخته و از کارکرد فرهنگ‌سازی و ایجاد انسجام ملی و جلب مشارکت عمومی غافل مانده است. خبرگزاری‌ها به شکل جامعی حادثه را با توجه به سیاست‌های دورن سازمانی خود بازتاب داده‌اند. رسانه‌های اجتماعی بیشتر اعتراض و مطالبه‌گری را نشان‌داده و از پتانسیل‌های آن برای انسجام‌بخشی، اطلاع‌رسانی و بسیج منابع استفاده نشده است. بیانیه‌های روابط عمومی غالباً منعکس‌کننده عملکردها در رابطه با حادثه و انعکاس اقدامات صورت گرفته و شرح دلایل ایجاد بحران بوده است.