تاثیر آموزش خود مراقبتی به روش Teach Back بر رفتارهای خود مراقبتی بیماران دیابتی نوع دو: یک کارآزمایی بالینی

Abstract

مقدمه: در بیماران دیابتی، آموزش خود مراقبتی یکی از مهم‌ترین رویکردهای کلیدی در کنترل موفق دیابت می‌باشد. Teach Back یک روش آموزشی تعاملی است که می‌تواند منجر به افزایش دانش و درک بیمار و ارتقای خود مدیریتی آنها ‌گردد. لذا هدف این مطالعه تعیین تاثیر آموزش مراقبت از خود به روش Teach Back بر ارتقای رفتارهای خود مراقبتی بیماران دیابتی نوع دو شهر همدان می‌باشد. روش‌ها: این مطالعه از نوع کار آزمایی بالینی می‌باشد که بر روی 70 نفر از بیماران دیابتی نوع دو انجام شده است. شرکت کنندگان به‌صورت تصادفی به دو گروه آزمون و کنترل (هر کدام 35 نفر) تقسیم شدند. برنامه‌ آموزشی طبق روش Teach Back در 4 جلسه برای گروه آزمون انجام شد. قبل و یک ماه پس از اتمام مداخله دادها با استفاده از پرسشنامه، مصاحبه و خود گزارش‌دهی جمع‌آوری گردید. جهت تحلیل داده‌ها از SPSS نسخه 20 و از آزمون‌های آماری تی زوجی و مستقل، کوواریانس و کای دو استفاده شده است. یافته‌ها: هر چند که نمره آگاهی افراد گروه آزمون و کنترل در قبل از مداخله تفاوت معنی‌داری نداشت، نمره‌ آگاهی بیماران گروه آزمون نسبت به گروه کنترل بعد از مداخله افزایش واضحی داشته است (001/0p<). همچنین بعد از مداخله‌ تفاوت معنی‌داری بین گروه آزمون و کنترل در زمینه رعایت رژیم غذایی (031/0p=)، نمره‌های فعالیت جسمی (002/0p=)، مراقبت از پا (001/0p< ) و مصرف منظم داروها (001/0p<) به‌دست آمد. بعد از مداخله (%4/91) بیماران گروه آزمون دارای عملکرد خوب و (%1/77) بیماران گروه کنترل دارای عملکرد متوسط درباره کنترل قند خون بوده و تفاوت معنی‌داری بین دو گروه وجود داشت (001/0p<). همچنین تفاوت معنی‌داری بین نمره کل خود مراقبتی بیماران گروه آزمون نسبت به گروه کنترل وجود داشت (001/0p<). نتیجه‌‌گیری: می‌توان گفت که استفاده از روش Teach Back بر افزایش میزان خود مراقبتی بیماران دیـابتی اثر مثبتی دارد و می‌تواند نقش موثری در کاهش عوارض این بیماری و افزایش کیفیت زندگی بیماران داشته باشد.