بررسی اثر فارماکولوژیک ویتامین C بر سطح هموگلوبین گلیکوزیله در بیماران دیابت نوع دو

Abstract

مقدمه: یکی از علل عمده عوارض مزمن دیابت، تشکیل محصولات نهایی گلیکاسیون است. بر اساس برخی شواهد، ویتامین C در افراد سالم موجب کاهش گلیکاسیون پروتئین‌ها از جمله هموگلوبین می‌شود، اما اثر آن در افراد دیابتی جای تردید است. هدف از این کارازمایی بالینی نشان دادن اثر فارماکولوژیک ویتامینC بر سطح پلاسمایی گلوکز و هموگلوبین گلیکوزیله (HbA1c) می‌باشد. مواد و روش‌ها: بدین منظور 53 بیمار ( 8 مرد، 45 زن ) مبتلا به دیابت نوع دو با فاصله سنی 70 –37 و میانگین 10 ± 8/52 سال که قندخون ناشتای کمتر از 250 میلی‌گرم در دسی‌لیتر داشتند، وارد مطالعه شدند. به هر کدام از بیماران، روزانه یک گرم ویتامین C به مدت سه ماه داده شد؛ آنگاه تغییرات وزن، قندخون ناشتا (FBS) و HbA1c قبل و بعد از درمان مقایسه شد. FBS به روش آنزیماتیک گلوکز اکسیداز با مقدار طبیعی 110 – 75 میلی‌گرم در دسی‌لیتر و HbA1c به روش کالریمتریک WHO با مقدار طبیعی µmol/gHb% 4- 5/2 اندازه‌گیری شد. یافته‌ها: میانگین FBS در شروع مطالعه 9/43 ± 185 و در پایان مطالعه 7/48 ± 5/176 میلی‌گرم در دسی‌لیتر بود. میانگین تغییر FBS در طی مطالعه 2/40 ± 9/8- میلی‌گرم در دسی‌لیتر بودکه از نظر آماری معنی‌دار نیست (05/0 p>). میانگین HbA1c در آغاز مطالعه 9/0 ± 9/4، در پایان 1 ± 7/4 و تغییر میانگین آن در طی مطالعه µmol/gHb% 9/0 ± 2/0ـ بود که از نظر آماری معنی‌دار نیست (05/0p>). همچنین میانگین تغییر وزن بیماران در طی مطالعه معنی‌دار نبود (05/0p>). در 49% از بیماران، HbA1c به میزان 1 تا 15% کاهش یافت که با کاهش وزن آنان ارتباط معنی‌دار داشت (001/0p<) و در 26% آنان که دارای بیشترین کاهش در HbA1c (15-10%) بودند، علاوه بر کاهش وزن، کاهش FBS نیز رابطه معنی‌داری نشان داد (05/0< P). نتیجه‌گیری: بر اساس این نتایج، کاهش HbA1c ناشی از کاهش وزن و کنترل بهتر قندخون است و ویتامین C تأثیری در کاهش آن ندارد. بنابر این مصرف ویتامین C به منظور مهار گلیکاسیون پروتئین جهت پیشگیری از عوارض مزمن دیابت نوع دو پیشنهاد نمی‌شود.