مداخله‌ ی آموزشی خانواده محور در چارچوب تئوری شناختی ـ اجتماعی برای کاهش شاخص توده بدنی کودکان چاق و دارای اضافه وزن شهر زرین شهر

Abstract

مقدمه: اضافه وزن و چاقی کودکان از سوی سازمان بهداشت جهانی به عنوان مشکل سلامت عمومی مطرح شده است. هدف از این پژوهش، تدوین و ارزشیابی مداخله‌ی آموزشی خانواده محور مبتنی بر تئوری شناختی ـ اجتماعی برای کاهش نمایه‌ی توده‌ی بدنی کودکان چاق و دارای اضافه وزن پیش دبستانی شهر زرین شهر بود. مواد و روش‌ها: این پژوهش، یک مطالعه نیمه تجربی است که بر روی 90 مادر دارای کودک پیش دبستانی مبتلا به چاقی و اضافه وزن در سال 1395 در شهر زرین شهرانجام گرفت. مادران به طور تصادفی ساده به گروه مداخله و شاهد تقسیم، و مداخله در 4 جلسه‌ی آموزشی برای والدین وکودکان انجام شد. سنجش داده‌ها با استفاده از پرسش‌نامه‌ی محقق ساخته‌ی پیش و 5 ماه پس از مداخله آموزشی انجام شد. داده‌ها با به‌ کارگیری آزمون آماری من‌ویتنی، کای اسکوئر، تی مستقل، تی زوجی و آنکووا تحلیل شدند. یافته‌ها: پنج ماه پس از مداخله، میانگین نمرات خودکارآمدی (0/001p=)، انتظارات پیامد (0/001p=)، خود تنظیمی (0/001p=) و حمایت اجتماعی (0/002p=) در گروه مداخله به طور معنی‌داری افزایش یافته بود. هم‌چنین متغیر فعالیت فیزیکی کودکان (0/02p=) در گروه مداخله افزایش معنی‌داری داشت. استفاده از رسانه‌های دیجیتال (0/53p=)، شیرینی، تنفلات شور (0/56p=) و نوشیدنی‌های شیرین (0/002p=)، پس از مداخله افزایش معنی‌داری نداشت. متغیر پیامد نهایی نمایه‌ی توده‌ی بدنی کودکان در گروه مداخله تفاوت معنی‌داری داشت (0/05p=). نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج ارزشیابی پژوهش حاضر، تئوری شناختی ـ اجتماعی می‌تواند با احتیاط در مطالعات مرتبط با چاقی کودکان مورد استفاده قرار گیرد.