آموزش ناکارآمد و فرآیند چاقی در نوجوانان تهرانی: یک مطالعه‌ی کیفی

Abstract

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف تبیین نارسایی‌های آموزشی در زمینه‌ی ترویج سبک زندگی سالم و پیشگیری از چاقی از دیدگاه نوجوانان و مادران انجام شد. مواد و روش‌ها: مطالعه‌ی حاضر با رویکرد نظریه‌ی مبتنی بر زمینه صورت گرفت. در کل 52 نوجوان و 16 مادر در این پژوهش شرکت کردند. جمع‌آوری داده‌ها از دو منطقه‌‌ی شمالی و جنوبی شهر تهران و با برگزاری 23 مصاحبه فردی و 12 بحث گروهی متمرکز با نوجوانان دارای اضافه ‌وزن و مادرانی که دارای کمینه یک نوجوان چاق بوده‌اند، صورت گرفت. تمام مصاحبه‌ها و بحث‌های گروهی ضبط شده و بلافاصله پس از اتمام پیاده شدند. فرآیند آنالیز داده‌ها به طور همزمان و با استفاده از روش اشتراوس و کوربین صورت پذیرفت. یافته‌ها: بر اساس یافته‌های بررسی حاضر، آموزش ناکارآمد در قالب دو مفهوم کلی "ساختار آموزشی تک بعدی مدارس" و "آموزش همگانی ناکارآمد" تبیین شد. ساختار آموزشی تک بعدی مدارس با ویژگی‌های "درس محوری" و "فشردگی برنامه‌های آموزشی" و آموزش همگانی ناکارآمد با چهار زیر طبقه‌ی "ضعف محتوا"، "فقدان برنامه‌های جامع آموزشی"، "شیوه‌ی نامناسب ارایه‌ی پیام" و "پیام‌های متناقض" تبیین شد. نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های پژوهش حاضر، ساختار آموزشی تک بعدی مدارس و آموزش همگانی ناکارآمد مهم‌ترین مصادیق ناکارآمدی آموزش در جامعه‌ی ما می‌باشد که نقش مهمی در اتخاذ رفتارهای مرتبط با چاقی و در نهایت افزایش وزن نوجوانان تهرانی دارد. یافته‌های به دست آمده از این بررسی می‌تواند در برنامه‌ریزی‌های ارتقا سلامت با هدف ترویج سبک زندگی سالم و پیشگیری از چاقی در کودکان و نوجوانان موثر باشد.