بررسی رابطه چاقی و نحوه توزیع چربی بدن با الگوی مصرف مواد غذاییدر دختران دبیرستانی شهر لاهیجان، سال 80-1379

Abstract

مقدمه: چاقی مهمترین مشکل تغذیه‌ای ـ بهداشتی نوجوانان در کشورهای توسعه یافته است. امروزه در کشورهای در حال توسعه نیز به دلیل تغییر در شیوه زندگی, مدرنیزه شدن و توسعه شهرنشینی، شیوع چاقی رو به افزایش است. به دلیل محدودیت اطلاعات در زمینه شیوع چاقی در دوره نوجوانی در ایران، مطالعه حاضر با هدف تعیین رابطه چاقی و نحوه توزیع چربی بدن با الگوی مصرف مواد غذایی بر روی نمونه‌ای از دختران دانش‌آموز 17-14 ساله شهر لاهیجان در سال 80-1379 انجام گرفت. مواد و روش‌ها: در این بررسی توصیفی ـ تحلیلی، 400 دختر دبیرستانی به تفکیک مقطع تحصیلی با روش نمونه‌گیری طبقه‌ای و به طور تصادفی از 12 مدرسه انتخاب شدند. پرسشنامه‌های دموگرافیک، 24 ساعت یادآمد خوراک یک روزه، عادات غذایی و بسامد مصرف مواد غذایی برای تمامی نمونه‌ها تکمیل‌شد. وزن، قد، دور کمر و دور باسن اندازه‌گیری و BMI و WHR محاسبه شد. در این مطالعه BMI بیشتر یا مساوی صدکهای 85 و 95 استاندارد WHO برای سن و جنس به ترتیب به‌عنوان اضافه وزن و چاقی و WHR بیشتر یا مساوی 8/0 به‌عنوان چاقی شکمی در نظر گرفته شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار آماری SPSS و آزمون‌های –t غیرمزدوج، کای‌دو، ضریب همبستگی پیرسون و آنالیز واریانس یکطرفه استفاده شد. یافته‌ها: براساس نتایج این بررسی شیوع چاقی و اضافه وزن در دختران نوجوان به ترتیب 3/5 و 8/14 درصد بود. 5/21 درصد کل نمونه‌های مورد بررسی و 7/66 درصد دختران چاق، چاقی شکمی داشتند. میانگین میزان دریافت انرژی، کربوهیدرات و چربی در دانش آموزان دارای اضافه‌وزن/ چاق در مقایسه با نمونه‌های کم وزن و طبیعی به‌ مقدار معنی‌داری بیشتر بود (0001/0p<). نتیجه‌گیری: مطالعه حاضر نشان داد که افزایش مصرف غذاهای پرچرب و حاوی مقادیر بالای کربوهیدرات نقش مهمی در افزایش دریافت انرژی و در نتیجه بروز چاقی در نوجوانان دارد. بعلاوه، در دختران چاق چربی بیشتر در نواحی مرکزی بدن ذخیره می‌شود. با توجه به اینکه چاقی شکمی عامل خطر انواع بیماری‌ها از قبیل بیماری‌های قلبی- عروقی، افزایش فشار خون و دیابت است، لزوم توجه به این گروه سنی و برنامه‌ریزی درجهت بهبود وضع تغذیه و تصحیح عادات غذایی آنان توصیه می‌شود.