بررسی تأثیر آموزش مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی بر پیشگیری از رفتارهای ناسالم کنترل وزن در نوجوانان دختر۱۳-۱۵ سال

Abstract

مقدمه: شیوع رفتارهای ناسالم کنترل وزن در نوجوانان دختر رو به افزایش است و انجام این رفتارهای ناسالم در دراز مدت می‌تواند عواقب جدی جسمی و روانی در نوجوانان ایجاد کند. این مطالعه با هدف تعیین تأثیر آموزش مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی بر پیشگیری از رفتارهای ناسالم کنترل وزن در نوجوانان دختر۱۳-۱۵ سال انجام شده است.

روش کار: این مطالعه مداخله‌ای و از نوع نیمه تجربی بر روی ۱۶۰ نفر از نوجوانان دختر مدارس دوره اول دبیرستان شهر کرج انجام شد. نمونه گیری در دو مرحله صورت گرفت که در مرحله اول به صورت تصادفی مدارس انتخاب شدند و به دو گروه مداخله و کنترل اختصاص یافتند. در مرحله دوم نمونه‌ها بر اساس معیار ورود و به روش در دسترس انتخاب شدند. داده‌ها به صورت پیش آزمون، با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته در هر دو گروه جمع آوری شد. سپس مداخله آموزشی برای گروه مداخله در چهار جلسه آموزشی در قالب سخنرانی، همراه با پرسش و پاسخ اجرا گردید. هشت هفته بعد از اجرای مداخله آموزشی، پس آزمون از هر دو گروه گرفته شد و داده‌های قبل و بعد از آموزش مورد بررسی قرار گرفت. داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS version 21 و آزمون‌های دقیق فیشر، کای اسکوئر و ضریب همبستگی t مستقل و وابسته تحلیل شد.

یافته‌ها: نتایج مطالعه نشان داد که بعد از اجرای برنامه آموزشی، میانگین نمره سازه‌های مدل اعتقاد بهداشتی (حساسیت، شدت، منافع، موانع درک شده، راهنمای عمل و خودکار آمدی) گروه مداخله افزایش قابل توجهی داشته است و نتیجه آزمون t مستقل، جهت مقایسه دو گروه مداخله و کنترل، قبل و بعد از اجرای برنامه آموزشی نشان داد که، بین میانگین نمره سازه‌های مدل اعتقاد بهداشتی گروه آزمون و کنترل، اختلاف معناداری وجود داشت (001/0 > P).

نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که مداخله آموزشی بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی می‌تواند در پیشگیری از رفتارهای ناسالم کنترل وزن نوجوانان دختر مؤثر باشد. بر این اساس پیشنهاد می‌شود که آموزش در زمینه پیشگیری از رفتارهای ناسالم کنترل وزن بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی برای نوجوانان در مدارس اجرا شود.