استفاده مسأله‌‌ساز از فضای سایبر و خطر بروز اختلال افسردگی در نوجوانان

Abstract

مقدمه و اهداف: سبب‌شناسی افسردگی در نوجوانان، بسیار پیچیده است. یکی از متغیرهایی که اخیراً، توجه محققان را به خود جلب کرده، استفاده مسأله‌ساز از اینترنت است. مطالعۀ حاضر، با هدف تعیین رابطۀ میان استفاده مسأله‌ساز از فضای سایبر و اختلال افسردگی در نوجوانان انجام شد. روش کار: پژوهش حاضر در قالب یک طرح پیمایشی و به‌صورت مقطعی انجام شد. داده‌ها از 535 نوجوان (218 پسر و 317 دختر) جمع‌آوری شدندکه در سال 1390، در دبیرستان‌های شهر یزد اشتغال به تحصیل داشتند. این افراد، با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای متناسب، انتخاب شدند. ابزار سنجش تحقیق عبارت بودند از: آزمون اعتیاد به اینترنت (IAT) و پرسشنامه افسردگی کودکان (CDI). نتایج: شیوع استفاده مسأله‌ساز از فضای سایبر، 7/21 درصد بوده است. تفاوتی معنادار میان کاربران عادی و کاربران با استفادۀ مسأله‌ساز از فضای سایبر، از نظر افسردگی کلی (01/0>P) و نیز، مؤلفه‌های غمگینی/ ناراحتی‌های جسمانی (01/0>P)، خودانگارۀ منفی/ بدبینی (01/0>P)، گناه خویشتن (01/0>P)، بی‌حالی (01/0>P) و انزوا (01/0>P) وجود داشت. تحلیل رگرسیون چندگانۀ سلسله مراتبی نشان داد که استفادۀ مسأله‌ساز از فضای سایبر، 7/23 درصد از واریانس متغیر افسردگی را تبیین کرد. نتیجه‌گیری: استفادۀ مسأله‌ساز از فضای سایبر، یکی از عوامل خطرساز عمده برای سلامت خلقی در نوجوانان است و خطر اختلال افسردگی در نوجوانان را افزایش می‌دهد. از ‌این‌رو، مداخله‌های شناختی ـ رفتاری با هدف تغییر الگوهای استفادۀ مسأله‌ساز از فضای سایبر به استفاده مطمئن از آن، برای پیشگیری ازاختلال‌های خلقی در نوجوانان، ضروری است.