تاثیر برنامه آموزشی مبتنی بر الگوی توانمندسازی بر ارتقاء رفتارهای خود مراقبتی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 شهر اصفهان

Abstract

زمینه و هدف : توانمندسازی بیمار به عنوان یک برنامه موثر در راستای آموزش خود مراقبتی و تغییر رفتار در مراقبت دیابت محسوب می گردد. این مطالعه به بررسی ارزشیابی الگوی توانمندسازی بر ارتقاء رفتارهای خود مراقبتی در بیماران دیابتی نوع 2 شهر اصفهان می پردازد. روش کار : این مطالعه از نوع کارآزمایی بالینی شاهد دار بود که 140 بیمار در دو گروه مداخله و مقایسه پس از انجام پیش آزمون با انجام تخصیص تصادفی وارد شدند. در مرحله پیش آزمون، کلیه اطلاعات دموگرافیک و مرتبط با سلامت و بیماری از بیماران اخذ گردید. سپس افراد گروه مداخله، در پنج گروه چهارده نفری تقسیم شده و در برنامه توانمندسازی با استفاده از استراتژی حل مسئله گروهی و حمایت همسالان که بر اساس سازه های مدل طراحی شده بود، شرکت نمودند. افراد گروه مقایسه آموزش رایج مرکز را طبق روال قبل ادامه دادند و به صورت جداگانه بدون تماس با گروه مداخله به تکمیل پرسش نامه ها اقدام نمودند. اهداف توانمندسازی در این مطالعه با مفهوم خودمراقبتی مورد بررسی قرار گرفت. در پیگیری بلافاصله و سه ماه بعد ابزار خودمراقبتی دیابت بررسی گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS نسخه5/11و آزمون های آماری توصیفی و استنباطی استفاده شد. یافته ها: دو گروه از نظر متغیرهای دموگرافیک با یکدیگر تفاوت معناداری نداشتند (05/0 < p ). مقیاس خودمراقبتی کلی در گروه مداخله معنی دار بود،اما در گروه مقایسه و بین دو گروه اختلاف معنی دار آماری وجود نداشت (05/0 < p ). در مورد خرده مقیاس های خودمراقبتی دیابت، رعایت تغذیه در گروه مداخله و بین دو گروه در پس آزمون دوم (پیگیری سه ماهه) ارتباط معنیداری داشت (03/0 = p )، فعالیت بدنی در دو گروه معنی دار بود (001/0 < p ) و بین دو گروه بین دو گروه این تفاوت از نظر آماری معنی دار نبود. خرده مقیاس های خودپایشی، رعایت رژیم دارویی و مراقبت از پا در گروه مداخله تفاوت معنی داری داشتند (001/0 < p )، اما در بین دو گروه این تفاوت معنی دار نبود (05/0 < p ). خرده مقیاس استعمال دخانیات در گروه مداخله تفاوت معنی داری داشت (03/0 = p ) و تنها در پس آزمون دوم بین دو گروه اختلاف معنی دار آماری مشاهده گردید. نتیجه ‌ گیری : نتایج مطالعه نشان داد که آموزش مبتنی بر الگوی توانمندسازی در گروه مداخله با استراتژی های حل مسئله گروهی و گروه همسالان دارای اثر بخشی در مقایسه با آموزش های رایج دیابت در برخی از خرده مقیاس ها می باشد.