بررسی و تعیین دوز پرتوهای گامای چشمه کبالت -60 جهت غیر فعال ساختن لنفوسیتهای خون محیطی

Abstract

بیماری واکنش علیه میزبان ( GVHD = Graft-vs.-Host Disease) یک مشکل حاد کلینیکی است که در برخی موارد به دنبال انتقال خون و فراوردهای آن رخ می‌دهد. آمار مرگ و میر ناشی از این واکنش بسیار بالا بوده و در بیش از 90% موارد منجر به مرگ بیمار می‌شود. رایج‌ترین و مهمترین شیوه پیشگیری از وقوع GVHD، غیر فعال ساختن لنفوسیتهای خون اهدایی و جلوگیری از تکثیر آنها در بدن میزبان است که این کار بطور عمده با استفاده از پرتوهای گاما صورت می‌گیرد. با وجود تحقیقات بسیار در این زمینه، دوز لازم برای فعال ساختن کامل سلولهای لنفوسیتی مشخص نیست. در این مطالعه تأثیر پرتوهای گامـای حاصل از چشمه کبالت ـ 60 (دستگاه تله تراپی کبالت، انرژی متوسط پرتو گاما: Mev 25/1 ) روی درصد حیات(viability) و قدرت همانند سازی لنفوسیتها مورد بررسی قرار گرفت که طی آن سلولهای لنفوسیتی از خون محیطی افراد طبیعی جدا شده و تحت تابش رده‌های دوز 4000-500 سانتی‌گری از پرتو گاما قرار گرفتند. درصد حیات سلولها پس از 24 و 48 ساعت در هر رده از دوز با روش رنگ سنجی تترازولیوم برآورد شد. میزان تکثیر لنفوسیتها در پاسخ به میتوژن فیتوهماگلوتینین با 2 روش BrdU و MTT مورد ارزیابی قرار گرفت. به موازات افزایش دوز تابشی، کاهش درصد حیات و کاهش قدرت تکثیر سلولها مشاهده گردید که این افت در دوزهای بالاتر و دوره کشت طولانی‌تر کاملاً محسوس بوده است. مقدار Do برآورد شده با روش رنگ سنجی تترازولیوم در حد 44/1 گری می‌باشد. تجزیه و تحلیل یافته‌ها با روش t-test ، تفاوت آماری معنی‌داری را بین تکنیکهای تکثیری به کار رفته نشان نداد (05/0 P>) بدین معنی که در هر دو روش کاهش مشابهی در درصد تکثیر سلولهای پرتو دیده ایجاد شده بود. با توجه به فعالیت همانندسازی ناچیز سلولها در رده‌های بالای پرتودهی، گستره دوز تابشی مورد نیاز به منظور غیرفعال ساختن لنفوسیتهای خون در محدوده 4000-3000 سانتی گری توصیه می‌شود.