روان‌سنجی ابزار سنجش نگرش به نماز: طراحی و ساخت ابزار، بررسی روایی و پایایی

Abstract

زمینه و هدف: روان‌سنجی و طراحی یک ابزار در حوزه­ی سلامت نیازمند یک روش­شناسی قوی و منسجم و مبتنی بر قواعد خاص است. یک تأمین‌کننده­ی مهم سلامت روان، نماز است. این مطالعه با هدف ساخت ابزار سنجش نگرش به نماز انجام شد. روش کار: این مطالعه مقطعی در زمستان سال 95 در دانشگاه علوم بهزیستی و توان­بخشی بر روی 500 دانشجو انجام پذیرفت. پرسش­نامه اولیه بر اساس مطالعات پیشین شامل 68 پرسش تنظیم شد. برای اطمینان از روایی صوری و محتوایی، تیم پژوهشی پرسش­نامه را بررسی و آن را به 33 پرسش کاهش داد. در ادامه، پرسش­نامه توسط 9 دانشجو و همچنین 10 فرد خبره تکمیل و از نظر روایی صوری و محتوایی بررسی شد. سپس روایی سازه و پایایی پرسش­نامه سنجش نگرش نماز با ضریب آلفای کرونباخ، ضریب همبستگی درون-رده­ای و تحلیل عاملی بررسی شد. در پایان، از تحلیل منحنی مشخصه عملکرد برای بررسی توانایی پیش­بینی و نیز تعیین نقطه برش پرسش­نامه استفاده شد. کلیه­ی عملیات در نرم­افزار SPSS نسخه 21 انجام پذیرفت. یافته­ ها: با محاسبه­ی نسبت روایی محتوا، تعداد 18 پرسش غیر ضروری تشخیص داده شده و حذف شدند (6/0 > CVR) و 11 پرسش توسط گروه خبرگان پیشنهاد و اضافه گردید. برای این پرسش­نامه­، متوسط ضریب روایی محتوی از نظر مربوط بودن 879/0، سادگی 976/0، واضح بودن 958/0 و میانگین کلی 937/0 و مقدار ضریب آلفای کرونباخ برابر 95/0 به دست آمد. تحلیل عاملی مبتنی بر 22 پرسش منجر به شناسایی چهار عامل گردید که در مجموع 68 درصد از واریانس کل را تبیین نمودند. نقطه برش نمرات پرسش­نامه، با استفاده از تحلیل منحنی راک برابر 5/53 به دست آمد. نتیجه­ گیری: یافته­ها نشان داد که پرسش نامه سنجش نگرش دانش­جویان به نماز با 22 پرسش، یک ابزار روا و پایا برای سنجش نگرش آن­ها است و می‌تواند در دانشگاه­های مختلف ایران مورد استفاده قرار گیرد.