بررسی رعایت اصول نگارش علمی پایان نامه‌های تحقیقاتی دانشجویان پزشکی

Abstract

خلاصه‌ برای کسب استقلال‌، توسعه و پیشرفت باید از راه نه چندان هموارپژوهش گذشت‌، تاریخچه پژوهش در کشور ما، بطور اعم و تحقیقات پزشکی به طور اخص در این زمینه چندان درخشان نبوده است و تحقیقات پزشکی روند مشخص‌، پویا و مستمری نداشته و نظام و ساختار تحقیقاتی پابرجایی در آن دیده نشده است‌. یکی از عواملی که ارتباط نزدیک با پژوهش دارد پایان نامه‌های دانشجویی است‌. پایان نامه‌ها که به عنوان یک ابزار تحقیقاتی می‌باشند در کشور ما و در کمک به متخصصان و محققان رشته‌های مختلف علوم و فنون ناشناخته باقی مانده است و از ضعف‌های متعدد از جمله عدم نگارش صحیح علمی برخوردار است‌. بر خلاف نوشته‌های علمی دیگر که سبک و شیوه خاص آن معمولا" رعایت می‌شود در پایان نامه نویسی اغلب از شیوه و قاعده نگارش صحیح استفاده نشده است. هدف از این بررسی شناخت ضعف‌های مختلف در نگارش پایان نامه‌های تحقیقاتی دانشجویان و استخراج بیشترین مشکلات بوده است‌. ‌ در این مطالعه توصیفی‌، ۲۶۷ پایان نامه موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی گیلان که طی سالهای 75-1370 توسط فارغ‌التحصیلان دوره دکترای عمومی این دانشگاه ارائه شده است‌، با استفاده از یک فرم ارزیابی که براساس اصول نگارش علمی (اغلب اقتباس از سبک وانکوور) طراحی گردیده از نظر تعیین میزان رعایت اصول نگارش علمی در کل پایان نامه و نیز به تفکیک بخش‌های ششگانه :خلاصه‌، مقدمه‌، مواد و روش‌، نتایج‌، بحث و منابع مورد بررسی قرار گرفتند. در طی این بررسی مشخص گردید که از محل پایان نامه‌های مورد بررسی فقط 4‌/15% در حد "عالی "(حد مورد انتظار) نگارش شده بودند و 6/84% از پایان نامه‌ها به درجات مختلف از نقاط ضعف برخوردار بودند. از این تعداد 9/29% با کیفیت "خوب"،8/34% با کیفیت متوسط "، و 9/19% با کیفیت بد بوده‌اند‌. بیشترین اشکال در قسمت "منابع " و "بحث" بوده است که در این قسمت‌ها به ترتیب 5/56% و 1/37% از پایان نامه‌ها دارای کیفیت "بد" بوده‌اند. کمترین اشکال در قسمت "نتایج " بود که در این قسمت 1/68%‌. دارای کیفیت عالی بوده‌اند. با توجه به گستردگی و عمق نقایص موجود، به نظر می‌رسد که رفع مشکلات آموزشی و تهیه و تدارک امکانات مورد نیاز به تنهایی در جهت ارتقای سطح نگارش علمی پایان نامه‌ها کافی نبوده‌، و بازنگری و تغییرات جدی در آموزش و پرورش سنتی در سطوح مختلف تحصیلی و دانشگاهی از ضروریات می‌باشد.