ارزیابی آلودگی آرسنیک، روی، سرب، کادمیوم، کروم، مس و منگنز در منابع آب زیرزمینی دشت رزن همدان توسط شاخص‌‌های کیفیت آب

Abstract

مقدمه

در ایران به عنوان کشوری خشک و نیمه‌‌خشک، ۹۰ درصد آب‌‌ مورد نیاز از منابع آب‌‌ زیر‌‌زمینی تأمین می‌‌شود. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی آلودگی منابع آب زیرزمینی دشت رزن همدان به فلزات سنگین آرسنیک، روی، سرب، کادمیوم، کروم، مس و منگنز با کاربرد شاخص‌‌های آلودگی کیفیت آب طی فصول بهار و تابستان سال ۱۳۹۱ انجام یافت.

مواد و روش‌‌ها

نمونه‌‌برداری از ۲۰ حلقه چاه در سطح دشت انجام شد. بعد از طی مراحل آماده‌‌سازی آزمایشگاهی، غلظت عناصر در نمونه‌‌ها توسط دستگاه ICP خوانده و کیفیت آب توسط شاخص‌‌های Cd، HPI و HEI ارزیابی گردید.

یافته‏ ها

میانگین مقادیر شاخص‌‌های Cd (شاخص آلودگی)، HPI (شاخص آلودگی فلزات سنگین )و HEI (شاخص ارزیابی فلزات سنگین) در فصل بهار به ‌‌ترتیب با ۲/۹۶-، ۴۵/۴۷ و ۴/۰۴ و در فصل تابستان به‌‌ ترتیب برابر با ۳/۵۴-، ۴۵/۰۷ و ۳/۵۹ و بسیار کمتر از آستانه خطر تعیین شده برای شاخص‌هاست. از طرفی مقایسه میانگین غلظت عناصر مورد مطالعه با رهنمود WHO نشان داد که میانگین غلظت عناصر کمتر از حد استاندارد است.

نتیجه‏ گیری

گرچه در حال حاضر منابع آب زیرزمینی دشت رزن در معرض آلودگی بیش از حد مجاز به فلزات سنگین نیست، اما استفاده بی‌‌رویه و طولانی مدت از نهاده‌‌های کشاورزی، رواج استفاده از آفت‌کش‌ها و کودهای آلی با احتمال آلودگی به انواع فلزات سنگین، استفاده از فاضلاب شهری به‌‌عنوان آب آبیاری و لجن فاضلاب به عنوان کود و همچنین استقرار صنایع آلاینده می‌‌تواند ضمن تهدید منابع آب‌‌ زیرزمینی این منطقه، تبعات غیر قابل جبرانی را نیز به دنبال داشته باشد.