یک رویکرد غیرمستقیم برآورد تمایل به پرداخت جرایم تخلفات سرعت در رانندگی

Abstract

رانندگی با سرعت زیاد از مهمترین عوامل افزایش شدت و احتمال وقوع تصادفات است. از جمله رایج­ترین و مؤثرترین عوامل بازدارنده در ارتکاب به تخلفات نقض مقررات سرعت مجاز، تعیین نوع و سطوح مناسب جرایم و اعمال مؤثر آن­ها است. با این وجود، تاکنون در مورد سطح بازدارندگی جرایم، چگونگی واکنش رانندگان نسبت به افزایش جرایم و یا اعمال مکانیزم­های جدید بازدارنده مطالعات زیادی انجام نپذیرفته است. پژوهش حاضر در زمره نخستین مطالعاتی است که در آن به مقایسه اثربخشی مکانیزم­های مختلف بازدارندگی از تخلفات نقض سرعت مجاز (شامل جریمه نقدی، نمره منفی، توقیف خودرو و محرومیت اجتماعی) پرداخته شده است. بدین منظور از یک رویکرد غیرمستقیم آنالیز انتخاب گسسته و مدل­سازی لوجیت ترکیبی برای محاسبه تمایل به پرداخت رانندگان برای جرایم تخلفات سرعت استفاده شد. پرسشنامه به روش طراحی آزمایش و با توجه به ملاحظات تعادل و تعامد طراحی گردید. پرسشگری به روش نمونه­گیری در دسترس در سال 98 در میان دانشجویان دارای فعالیت رانندگی و در پردیس­های کرج دانشگاه خوارزمی تهران، دانشکده­های فنی دانشگاه تهران و دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران-شرق انجام شد. در مجموع 550 پرسشنامه شامل 2004 انتخاب تکمیل گردید. نتایج حاکی از بازدارندگی بیشتر مکانیزم محرومیت اجتماعی (بر حسب واحد) نسبت به سایر مکانیزم­های بازدارندگی از تخلفات سرعت می­باشد. همچنین با افزایش سن، بازدارندگی مکانیزم­های نقدی و نمره منفی کاهش و بازدارندگی محرومیت اجتماعی افزایش می­یابد. یافته­ها بر توسعه بیشتر سیاست­های غیرپولی افزایش بازدارندگی جرایم مربوط به سرعت در آینده تأکید دارند.