خواب و آمادگی رزم؛ مروری بر مطالعات

Abstract

هرچند خواب کافی عامل مهمی در عملکرد روزانه و سلامت همه افراد جامعه به شمار می‏رود، نظامیان به دلیل ماهیت شغلی ویژه‎ای که دارند مستعد بی‎خوابی و اختلالات خواب‎اند و کم‎خوابی و کیفیت پایین خواب جزء مشکلات رایج در نظامیان محسوب می‎شود. آمادگی رزمی مفهوم گسترده‎ای بوده و متاثر از عوامل زیادی از جمله زیرساخت‎ها و تجهیزات، عوامل پشتیبانی‎کننده و کیفیت سازمان است، اعتقاد بر این است که نیروی انسانی ارزشمندترین دارایی نیروهای مسلح بوده و عوامل موثر بر عملکرد این نیروها در بعد فردی تاثیر به سزایی بر توان و آمادگی رزمی کلی نیروهای مسلح دارد. با توجه به اهمیت ویژه در عملکرد نظامی، امروزه خواب در کنار تغذیه و ورزش به عنوان یکی از ارکان سه‎گانه عوامل موثر بر عملکرد (P3) در نظامیان شناخته می‎شود، و مراجع علمی و پزشکی- نظامی توصیه‎های ویژه خواب به منظور عملکرد بهینه نیروهای نظامی تدوین و ارائه کرده‎اند. بر اساس خطوط راهنمای موجود رعایت بهداشت خواب و توجه به راهبردهای ویژه مدیریت خواب در شرایط نظامی می‎تواند با بهبود کیفیت خواب به کاهش پیامدهای خواب ناکافی و بهبود عملکرد نظامی و توان رزمی کمک کند. با وجود این، هنوز نیاز به پژوهش‎های بیشتر برای ارائه راهکارهای کاربردی‎تر به منظور مدیریت خواب در شرایط عملیاتی پیش‎بینی نشده و همچنین در شرایط محیطی خاص (ارتفاعات، محیط­های خیلی سرد و گرم و غیره) برای حفظ یا ارتقاء توان رزمی نیروهای نظامی وجود دارد.