تأثیر ربات های اجتماعی در آموزش و توانبخشی کودکان طیف اُتیسم در ایران

Abstract

در سالهای اخیر، استفاده از رباتهای اجتماعی در تشخیص و توانبخشی مبتلایان به اتیسم در دنیا رشد چشمگیری داشته است. هدف از پژوهش حاضر، به کارگیری عملی رباتهای انساننما به عنوان دستیار درمانگر در ارتقای مهارتهای اجتماعی و شناختی کودکان مبتلا به اتیسم به عنوان یکی از اولین گروههای به کارگیرنده این فنآوری در ایران است. جهت نیل به این مقصود، بازیهای آموزشی-درمانی متنوعی تدوین شده و در چند قالب بر روی کودکان اتیستیک پیاده سازی شده است: الف)بررسی مقبولیت رباتها در میان کودکان و مطالعه عملکرد آنها در بازی تقلیدهای حرکتی درشت و ریز، ب)بررسی تأثیر حضور ربات به عنوان دستیار معلم در آموزش موسیقی به کودکان طیف اتیسم (در برنامه مداخلات انفرادی) با هدف ارتقای مهارتهای اجتماعی و شناختی آنها، و پ)مطالعه اثربخشی استفاده از رباتها در افزایش مهارتهای اجتماعی کودکان عملکرد بالا (در برنامه مداخلات گروهی دو نفره). مجموعه نتایج بدست آمده در این پژوهش، حاکی از مقبولیت 70 درصدی رباتها در اولین تعامل کودکان اتیستیک با آنها بوده است. ارتقای هر دو گروه کودکان عملکرد بالا و پایین در زمینه مهارتهای تقلیدی ریز، توجه اشتراکی و ارتباط؛ کاهش نشانگان اتیسم شرکت کنندگان، ارتقا و ماندگاری مهارتهای اجتماعی کودکان عملکرد بالا؛ و کاهش رفتارهای ناسازگارانه در کودک با عملکرد پایین از اهم یافته های این پژوهش است. در حوزه ارزیابی خودکار حرکات تقلیدی حالت چهره نیز الگوریتم FCM ارائه شده برای هر 4 کودک همکار مناسب عمل کرده و امیددهنده استفاده مؤثر از ماشین در آنالیز رفتاری کودکان حین جلسات مداخله رباتیک در تحقیقات آتی است.