ردیابی و تغییرات جمعیت عوامل بیماری‏زای گیاهی در پساب کارخانه‏قند و مزارع چغندرقند آبیاری شده با پساب در استان کرمان

Abstract

ریشه‏های چغندرقند به‏ همراه خاک چسبیده به آن پس‏از برداشت جهت فرآوری به کارخانه‏های قند حمل‏شده و در اولین مرحله توسط فشار آب شستشو می‏شوند. آب گل‏آلود حاصل‏از شستشوی ریشه‏ها به‏عنوان پساب کارخانه توسط کانال به مزارع منطقه انتقال یافته و جهت آبیاری مورد استفاده قرار می‏گیرد. با توجه به امکان انتقال عوامل بیماری‏زا توسط خاک و آب، طی سال 1384یک بار در هفته در زمان فعالیت کارخانه‏قند بردسیر از پساب کارخانه نمونه‏برداری شد و نمونه‏ها همان روز به آزمایشگاه منتقل گردید. جداسازی عوامل بیماری‏زا از هر نمونه پساب با استفاده‏از روش طعمه‏گذاری با برگ مرکبات و استفاده‏از ریشه‏های سالم چغندرقند، آبیاری گیاهچه‏های چغندرقند با پساب کارخانه، کشت روی محیط انتخابی PARPHو کشت قطرات پساب روی محیط‏های PDA,CMA,NA,MAو WA انجام شد. جداسازی نماتدها با ریختن پساب در الک با مش‏های مختلف انجام شد. با استفاده‏از روش‏های فوق قارچ‏های <em>Fusarium oxysporum</em>, <em>Fusarium</em> sp., <em>Rhizopus stolonifer</em>, <em>Penicillium</em> spp., <em>Aspergillus</em> spp.,<em> Pythium aphanidermatum</em> <em>Pythium</em> sp., <em>Phytophthora</em> <em>cryptogea, Ph.drechsleri,</em> <em>Mucor</em> sp. <em>Rhizoctonia</em> <em>solani</em>,<em>Geotrichum</em> sp. , باکتری<em>Erwinia carotovora</em> و سیست‏های نماتد<em>Heterodera schachtii</em> جداسازی گردید و بیماری‏زایی این عوامل بر روی گیاه‏چه و برش‏های ریشه چغندرقند اثبات گردید. بررسی تغییرات جمعیت عوامل بیماری‏زا با استفاده‏از روش طعمه‏گذاری با برگ مرکبات و کشت قطرات پساب روی محیط‏های MA,NA, و PDA انجام شد. نتایج حاصل نشان داد قارچ‏های خانواده Pythiaceae و باکتری <em>Erwinia carotovora</em> در ابتدای دوره فرآوری دارای جمعیت بیشتری در پساب بوده و جمعیت قارچ‏های <em>Alternaria alternata</em> ، <em>Rhizoctonia solani</em> و spp. <em>Fusarium</em>در طی دوره نمونه‏برداری یکنواخت بود. جمعیت قارچ‏های<em>Penicillium </em>spp.<em>,</em><em> Rhizopus stolonifer</em><em>,</em><em> Aspergillus</em> spp.<em>, Mucor </em>sp. و<em>Geotrichum</em> sp. در اواخر دوره نمونه‏برداری افزایش داشت. جمعیت سیست‏های نماتد<em>Heterodera schachtii</em> در دوره نمونه‏برداری متغیر بود. عوامل بیماری‏زای فوق‏از مزارع تحت آبیاری با پساب نیز جداسازی گردید.