بررسی وضعیت مدارس ایران از لحاظ ارگونومی :مروری نظام‌مند

Abstract

زمینه و هدف: عوامل مختلفی از جمله عدم توجه به متناسب سازی فضاهای آموزشی می تواند بطور چشم‌گیری کیفیت آموزش را تحت‌تأثیر قرار دهد. بنابراین، در این مطالعه تلاش شده است تا تمامی تحقیقات انجام‌شده در زمینه ارگونومی مدارس در ایران به‌طور جامع مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. روش کار: جستجو دو زبانه در این مطالعه با استفاده از کلمات کلیدی فارسی شامل "دانش‌آموز"، "مدرسه ابتدایی، دبیرستان، متوسطه"، و "ارگونومی فیزیکی، محیطی و عمومی" و معادل‌های لاتین آن ها در پایگاه‌های داده‌ شامل Google Scholar، PubMed، Web of Science و Scopus از ابتدای تحقیقات در ایران جستجو تا سال 1403 شمسی (میلادی 2024) انجام شد. سپس مقالات مرتبط با موضوع مطابق با معیارهای تعیین‌شده، جمع‌آوری و بررسی گردید. یافته ها: از میان مقالات یافت شده، تنها 30 مقاله به‌عنوان مقالات مرتبط با هدف مطالعه شناسایی شدند که به ارگونومی فیزیکی، محیطی و عمومی پرداخته‌ بودند. مقایسه این مطالعات نشان داد که اختلالات اسکلتی-عضلانی طی این مطالعات روندی صعودی داشته و بیشتر این اختلالات با مسائل ارگونومیکی در مدارس، از جمله عدم تناسب ابعاد بدنی دانش‌آموزان با میز و صندلی مورد استفاده در مدارس و همچنین حمل نامناسب کیف مدرسه مرتبط هستند. نتیجه گیری: شرایط ارگونومی مدارس در ایران ضعیف و زمینه ساز افزایش شیوع اختلالات اسکلتی-عضلانی شده است. بنابراین، بررسی مدارس از نظرالزامات ارگونومی و انجام اقدامات لازم جهت بهسازی آن ها از یک سو و از سوی دیگر افزایشآگاهی دانش‌آموزان در رابطه با نحوه انجام تکالیف و حمل صحیح کیف ضروری است.