بررسی اثر مهارکنندگی آنزیم استیل‌کولین استرازی اسانس و عصاره‌های حاصل از اندام هوایی یونجه زرد

Abstract

پیش‌زمینه و هدف: گیاهان دارویی الهام‌بخش مطالعات جدید برای رفع علائم بیماری آلزایمر هستند. در منابع طب سنتی ایرانی، گیاه یونجه زرد برای بهبود علائم نسیان یا فراموشی آورده شده است. هدف از این مطالعه، بررسی اثر مهارکنندگی آنزیم استیل کولین استراز اسانس و عصاره‌های حاصل از یونجه زرد به روش المن است.

مواد و روش کار: سرشاخه‌های گل‌دار یونجه زرد به روش تقطیر با بخارآب اسانس گیری شده و ترکیبات اسانس با کمک دستگاه GC-MS شناسایی و تعیین مقدار گردیده و توسط دو سیستم حلال به روش سوکسله عصاره گیری شد. عصاره‌ها با استفاده از آون و خشکاندن انجمادی دهیدراته شدند. اثر مهارکنندگی آنزیمی اسانس و عصاره‌های مختلف توسط روش المن موردسنجش قرار گرفت.

یافته‌ها: بررسی ترکیبات اسانس یونجه زرد منجر به شناسایی 18 ترکیب شد که به ترتیب هگزیل بوتیرات (18/8)، استیک اسید اکتیل استر (73/7)، فیتول (54/5)، اکتیل بوتیرات (95/3)، و هگزاهیدروفارنسیل استون (76/3) بیشترین درصد ترکیبات را به خود اختصاص دادند. نتایج روش المن نشان داد که اسانس فاقد اثر مهاری آنزیم بوده و بیشترین اثر مهاری توسط عصاره اتانولی فریزدراید (48/2±9/70درصد) است. عصاره فریز دراید اتانول اثر مهاری قوی‌تری نسبت به عصاره خشک‌شده با آون نشان داد. بررسی فیتوشیمیایی اولیه بر روی عصاره اتانولی نشان داد که به‌احتمال‌قوی ترکیبات فنولیک و کومارین‌ها مسوول ایجاد اثر مهارکنندگی آنزیمی هستند.

بحث و نتیجه‌گیری: خشک‌کردن انجمادی یک روش مناسب برای خشکاندن عصاره اتانولی حاصل از گیاه یونجه زرد است زیرا می‌تواند منجر به حفظ کومارین‌ها و ترکیبات فنولیک عصاره گردد. همچنین نتایج نشان دادند که عصاره اتانولی فریزدراید یونجه زرد دارای قوی‌ترین اثر مهارکنندگی آنزیم استیل کولین استراز بوده و می‌تواند دارای پتانسیل و ارزش دارویی باشد.