سیاست های کلی نظام در زمینه پیشگیری و کاهش خطر ناشی از سوانح طبیعی و حوادث غیرمترقبه

Abstract

زمینه و هدف: بروز حوادث و سوانح در جهان پیامدها و مشکلات سلامتی، اقتصادی و اجتماعی برای مردم و دولت­ها برجای می گذارند و نیازمند مدیریت و برنامه ریزی دقیق می باشد. سیاستهای پیشگیری و کاهش خطرات ناشی از سوانح طبیعی و حوادث غیرمترقبه در سال 1384 در کشور تدوین و ابلاغ گردید. با گذشت نزدیک به دو دهه سال از ابلاغ این سیاستها، مدیریت سوانح و حوادث در کشور با نقص هایی روبرو می باشد. این مطالعه با هدف بررسی و شناسایی چالش‌های اجرایی سیاستهای مدیریت بحران و ارائه پیشنهادات برای بهبود آن انجام‌شده است. روش بررسی: این مطالعه به‌صورت پژوهش کیفی با استفاده از مصاحبه‌ی نیمه ساختاریافته هدفمند با 32 نفر از مدیران سازمانها و نهادهای مختلف انجام شد و تا مرحله اشباع ادامه یافت. برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل محتوای قراردادی گرانهیم و لاندمن وجهت مدیریت داده‌ها از نرم‌افزار MAXQDA استفاده گردید. برای اطمینان از صحت و پایایی داده­ها، از معیارهای لینکلن و گوبا بهره گرفته شد. یافته‌ها: تعداد 36 چالش فرعی در مدیریت بحران کشور شناسایی شدند. که به 5 دسته چالش اصلی (شکاف در سیاستگذاری، ضعف در جاری سازی سیاستها، محدودیت منابع مالی، نقص در هماهنگی و مدیریت اطلاعات، نگرش ناکارامد در سطح تصمیم‌ساز و تصمیم گیر) تقسیم بندی شدند. فقدان سیستم منسجم، جامع و آینده نگرانه سیاستها، عدم وجود نقشه راه جامع و برنامه ریزی جهت پیشبرد سیاستها، شفاف نبودن اختیارات و مسئولیت سازمانها، عدم تخصیص اولویت بودجه ای برای برنامه های بحران، ضعف در ایفای نقش هماهنگی سازمان مدیریت بحران و ضعف در نظام پایش و ارزشیابی سازمانها از اهم چالش‌های فرعی بودند. نتیجه‌گیری: اجرای برنامه‌های مدیریت بحران در کشور در سطوح سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و اجرا با چالش­ها و مشکلاتی در سازمانها همراه است. توجه به اصول سیاستگذاری در بازنگری سیاستها، اصلاح ساختار، قوانین و دستورالعمل‌های کشوری و فرایندها در برنامه‌های سازمان مدیریت بحران کشور می­تواند منجر به ارتقاء آمادگی کشور و مدیریت صحیح در زمان بروز حوادث و بلایا گردد.