مکانیسم‌های مولکولی موثر در فعالیت ضدسرطانی کروسین و کروستین، دو ترکیب زیست‌فعال موجود در زعفران

Abstract

زعفران به عنوان یک ادویه با ارزش، علاوه بر خواص آروماتیک، از اثرات دارویی متنوعی از جمله خواص ضدسرطانی برخوردار است. مطالعات متعدد نشان داده‌اند که ترکیبات زیست‌فعال موجود در زعفران، به‌ویژه کروسین و کروستین، دارای اثرات سمی انتخابی بر سلول‌های سرطانی هستند. در این مطالعه مروری، با هدف بررسی جامع مکانیسم‌های ضدسرطانی زعفران و ترکیبات فعال آن، مطالعات منتشر شده در پایگاه‌های اطلاعاتی معتبر مانند PubMed، ScienceDirect و SID مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها نشان می‌دهند که زعفران و ترکیبات آن از طریق مکانیسم‌های مختلفی از جمله مهار سنتز DNA و RNA، القای آپوپتوز و تداخل با چرخه سلولی، رشد و تکثیر سلول‌های سرطانی را مهار می‌کنند. کروسین به عنوان مهم‌ترین ترکیب فعال زعفران، با ایجاد تغییرات در بیان ژن‌ها و القای مرگ برنامه‌ریزی شده سلول‌ها، اثر ضدسرطانی خود را اعمال می‌نماید. همچنین، کروستین با کاهش سنتز DNA، RNA و پروتئین، مهار RNA پلی مراز II در سلول­ های نئوپلاستیک و تداخل با ساختار هیستون H1 و H1-DNA، رشد سلول‌های سرطانی را متوقف می‌کند. شایان ذکر است که مطالعات نشان می‌دهند زعفران و ترکیبات آن در دوزهای درمانی، سمیت قابل توجهی برای سلول‌های طبیعی ایجاد نمی‌کنند. این ویژگی، پتانسیل بالای زعفران و ترکیبات آن را به عنوان یک عامل ضدسرطان طبیعی و ایمن نشان می‌دهد. در نتیجه، یافته‌های این مطالعه مروری، شواهد قوی در حمایت از اثرات ضدسرطانی زعفران و ترکیبات فعال آن به‌ویژه کروسین و کروستین ارائه می‌دهند. با این حال، برای ارایه این یافته‌ها به درمان‌های بالینی، مطالعات بیشتری با طراحی دقیق‌تر و حجم نمونه بزرگ‌تر مورد نیاز است.