اختلالات قاعدگی و ارتباط آن با استرس، کورتیزول و سطح فعالیت بدنی در دختران ورزشکار و غیر‌ورزشکار

Abstract

زمینه و هدف: اختلالات­ قاعدگی یکی از مهم‌ترین علل ناباروری محسوب می­شوند. اطلاعات دقیقی در خصوص رابطه استرس روانی و سطوح کورتیزول و فعالیت بدنی با اختلالات­ قاعدگی وجود ندارد. هدف مطالعه حاضر مقایسه اختلالات­ قاعدگی و ارتباط آن با استرس، کورتیزول و سطح فعالیت ­بدنی در دختران ورزشکار و غیر­ورزشکار بود. روش تحقیق: در این مطالعه مورد-شاهدی تعداد ۶۰ دختر جوان 18 تا 25 ساله حداقل با دو اختلال قاعدگی در دو گروه ورزشکار (VO2max> 40، 30 نفر) و غیر­ورزشکار (30 نفر) با ارزیابی انواع اختلالات­ قاعدگی، پرسشنامه سطح فعالیت بدنی بک، پرسشنامه استرس درک شده کوهن و سطح کورتیزول بزاق مقایسه شدند. یافته‌ها: شیوع اختلالات قاعدگی بین دو گروه تفاوت معنی­ داری نداشت (0/05<P) در هر دو گروه دیسمنوره و منوراژی شایع بود. شیوع هیپومنوره و آمنوره در در دختران ورزشکار دارای سطح کورتیزول بالا و شیوع الیگومنوره در دختران غیرورزشکار دارای استرس بالا بیشتر بود (0/05>P). سطح فعالیت­ بدنی بالا در دختران غیر­ورزشکار همراه با کاهش بروز اختلال دیسمنوره و کاهش استرس و کورتیزول بود (0/05>P). در دختران ورزشکار مدت زمان بالای فعالیت طی یک روز و فرکانس بالای تمرینات به‌ترتیب همراه با افزایش خطر بروز آمنوره و کاهش خطر بروز متروراژی بود، از طرفی سابقه فعالیت­ورزشی رابطه منفی معنی­ داری با سطح استرس و کورتیزول داشت (0/05>P). نتیجه‌گیری: سطح فعالیت­ بدنی بالا در دختران غیرورزشکار و سابقه ورزشی بالا در دختران ورزشکار می­تواند در کاهش کورتیزول و استرس و در نتیجه کاهش رخداد برخی اختلالات قاعدگی مؤثر باشد. در دختران ورزشکار مدت بالای تمرینات ورزشی طی یک روز بهتر است جهت پیشگیری از رخداد برخی اختلالات قاعدگی توسط مربیان و ورزشکاران مورد توجه قرار گیرد.