اثربخشی درمان پذیـرش و تعهد بر دشواری‌های تنظیم هیجان بیماران دیالیزی دارای افسردگی

Abstract

سابقه و هدف: نارسایی کلیوی با مشکلات خلقی و هیجانی بیماران مرتبط است که نیازمند مداخلات روان‌شناختی مؤثر است. هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی درمان پذیـرش و تعهد (Acceptance and Commitment Therapy; ACT) بر دشواری‌های تنظیم هیجان بیماران دیالیزی دارای افسردگی بود. مواد و روش‌‌ها: این مطالعه از نوع نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون و گروه کنترل نابرابر بود. جامعه‌ی آماری شامل بیماران دیالیزی تحت درمان در بیمارستان شهید هاشمی‌نژاد (تهران) در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ بودند. تعداد 42 بیمار دیالیزی دارای افسردگی که نمره‌ی آن‌ها در پرسش‌نامه‌ی افسردگی بک بالاتر از 29 بود، به روش نمونه‌گیری هدفمند (نوع همگن) انتخاب و به‌صورت تصادفی در گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. ابتدا، هر دو گروه در مرحله‌ی پیش‌آزمون به مقیاس دشواری‌های تنظیم هیجان پاسخ دادند. سپس گروه آزمایش در جلسات درمان ACT شرکت کرد و گروه کنترل در لیست انتظار باقی ماند. در نهایت، گروه‌ها پس‌آزمون را تکمیل کردند و داده‌ها گردآوری شد. یافته‌ها: نتایج آزمون مانکووا نشان داد که پس از کنترل اثرهای پیش‌آزمون، تفاوت معناداری در ترکیب خطی مؤلفه‌های دشواری‌های تنظیم هیجان دو گروه وجود دارد (0/904 = T پیلایی، 39/070 =6،25F، 0/001=P). آزمون‌های تک‌متغیری تحلیل کوواریانس نیز کاهش معناداری (0/01 >P) در تمامی این مؤلفه‌ها در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل نشان داد. نتیجه‌گیری: برنامه‌ی ACT درمانی مؤثر برای کاهش دشواری‌های تنظیم هیجان بیماران دیالیزی افسرده است که به‌عنوان اولویت درمانی پیشنهاد می‌شود.