تأثیر محلول‌پاشی برگی و غوطه‌وری میوه با اکسین و جیبرلین بر ویژگی‌های رویشی و زایشی توت‌فرنگی رقم ’گاویتا‘

Abstract

توت­فرنگی یکی از میوه­های مهم و مغذی است که قابلیت کشت در مزرعه و گلخانه را دارا می­باشد. به‌منظور بررسی تأثیر هورمون­ها بر رشد توت‌فرنگی رقم 'گاویتا‘ دو آزمایش در یک واحد گلخانه تجاری طراحی و اجرا شد. در آزمایش اول جیبرلین در غلظت­های 50، 100 و150 میلی­گرم در لیتر و ایندول بوتیریک اسید در غلظت­های 20، 40 و 60 میلی­گرم در لیتر در مراحل رشدی (کدهای 55، 60 و 65) براساس دستورالعمل جهانی BBCH محلول­پاشی شدند. آزمایش در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با 4 تکرار انجام شد. میوه­ها پس از رسیدن به مرحله قرمزی به‌صورت دستی برداشت شدند و به‌منظور آزمایش­های تکمیلی به آزمایشگاه­های گروه علوم باغبانی دانشکده مهندسی علوم باغبانی و فضای سبز دانشگاه تهران منتقل شدند. صفات رویشی و زایشی شامل سطح برگ، تعداد برگ، محیط تاج بوته، ارتفاع بوته، تعداد گل و ابعاد میوه و صفات بیوشیمیایی میوه شامل: مواد جامد محلول، میزان اسید قابل تیتراسیون میوه، آنتوسیانین، فعالیت آنتی­اکسیدانی، ترکیبات فنلی کل، میزان فعالیت آنزیم کاتالاز، آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز، ویتامین­ث و رنگ میوه مورد ارزیابی قرار گرفتند. جیبرلین در غلظت 50 میلی­گرم در لیتر ویژگی­های رویشی بوته نظیر: سطح برگ بوته، محیط تاج بوته، ارتفاع بوته و تعداد گل را بهبود بخشید در حالیکه اکسین موجب کاهش بدشکلی میوه تا 40 درصد شد و همچنین موجب افزایش در میزان مواد جامد محلول، میزان اسید قابل تیتراسیون میوه و میزان فعالیت آنتی­اکسیدانی میوه شد. در کل جیبرلین در غلظت 50 میلی‌گرم در لیتر به‌منظور افزایش ویژگی­های رویشی بوته و اکسین در غلظت 60 میلی­گرم در لیتر موجب افزایش ویژگی­های میوه شدند. در آزمایش دوم میوه­ها در محلول نفتالین استیک اسید (NAA) با غلظت­های 20، 40 و 60 میلی­گرم در لیتر و جیبرلین با غلظت­های 25، 50 و 100 میلی­گرم در لیتر در مراحل رشدی میوه براساس زمان کدهای 70 (تشکیل میوه) و 73 (میوه سبز کوچک) دستورالعمل جهانی BBCH غوطه­ور شدند. جیبرلین در غلظت 100 میلی­گرم در لیتر موجب افزایش در اندازه میوه، وزن میوه، افزایش ویژگی­های بیوشیمیایی میوه و کاهش بدشکلی میوه تا 5/37 درصد شد. در حالیکه اکسین در غلظت 60 میلی­گرم در لیتر موجب افزایش میزان آنتوسیانین میوه، ترکیبات فنلی کل میوه و ویتامین­ث شد. در کل جیبرلین با غلظت 100 میلی­گرم در لیتر و اکسین با غلظت 60 میلی­گرم در لیتر به‌منظور افزایش اندازه میوه، وزن میوه، ویژگی­های بیوشیمیایی میوه و کاهش بدشکلی میوه­ها توصیه می­شوند.