معرفی روش ایمن بیولوژیکی جهت استقرار کشت‌های عاری از پاتوژن در کشت درون شیشه‌ای زنبق(Iris hollandica cv. Apollo)

Abstract

پاتوژن­های درون شیشه­ای یکی از مهم­ترین مشکلات در مراحل ریزازدیادی گیاهان می­باشند، بنابراین مهمترین مرحله کشت درون شیشه­ای گیاهان، گندزدایی است. در روش­های متداول گندزدایی محیط کشت و مواد گیاهی از تجهیزاتی مانند اتوکلاو و مواد شیمیایی استفاده می­شود که سبب طولانی شدن زمان این عملیات و افزایش هزینه­ها می­شود. این پژوهش با هدف بهینه کردن گندزدایی ریزنمونه­های فلس پیاز زنبق با استفاده از اسانس­های مختلف گیاهی (آویشن، زیره و مرزه) و روش­های کاربرد اسانس به­عنوان ماده گندزدا، کاربرد اسانس در محیط کشت و کاربرد اسانس به­صورت تدخینی در قالب چهار آزمایش­های مجزا انجام گرفت. کاربرد اسانس­های آویشن، زیره و مرزه به­طور کامل آلودگی­های محیط کشت و همچنین آلودگی­های ریزنمونه را مهار کرد. بهترین روش جهت گندزدایی زمانی بود که اسانس­ها به­صورت ترکیبی در محیط کشت استفاده گردید. در غلظت­های 25/0 و 125/0 درصد اسانس آلودگی باکتری کنترل شد ولی در غلظت 25/0 منجر به کنترل بهتر آلودگی­های قارچی ریزنمونه­های فلسی زنبق شد. میزان قهوه­ای شدن در روش کاربرد غلظت­های 25/0 و 5/0 درصد اسانس در محیط کشت و در غلظت 125/0 درصد در تمام روش­های کاربرد نسبت به شاهد کاهش قابل توجهی داشت. تکنیک معرفی شده در این پژوهش می­تواند به­میزان زیادی هزینه مصرف انرژی الکتریکی و روشنایی و هزینه پرسنلی را کاهش دهد. بنابراین با استفاده از این روش می­توان یک تکنیک کاربردی و اقتصادی برای ریزازدیادی گیاه زنبق معرفی نمود.