تبیین مدل فرسودگی تحصیلی دانشجویان علوم پزشکی براساس سرسختی تحصیلی، مسئولیت پذیری تحصیلی و تاب آوری اخلاقی

Abstract

زمینه و هدف: دانشجویان به دلیل انجام تکالیف درسی برای موفقیت تحصیلی به نوعی شاغل محسوب می‌شوند. دانشجویان پزشکی بیش از سایر دانشجویان به دلیل مرگ و میر بیماران، ویزیت بیش از حد بیماران، مسئولیت تصمیم‌گیری، انجام شیفت‌های شب و ... مستعد فرسودگی هستند. لذا، این پژوهش با هدف، تبیین مدل فرسودگی تحصیلی براساس سرسختی، تاب‌آوری و مسئولیت پذیری تحصیلی در دانشجویان علوم پزشکی صورت گرفته است. روش کار: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- همبستگی (با استفاده از مدل یابی روابط ساختاری) است. جامعه آماری این مطالعه را تمامی دانشجویان رشته پزشکی عمومی و دستیاری، دانشجویان کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری حرفه ای رشته های علوم پایه، توانبخشی، پیراپزشکی و روانشناسی که در سال تحصیلی 1401- 1400 در دانشگاه علوم پزشکی ایران در شهر تهران مشغول به تحصیل بودند، تشکیل داده اند که از بین آنها 216 نفر به صورت در دسترس انتخاب شدند. معیار خروج از مطالعه، عدم تمایل، دانشجویان دوره کاردانی و کارشناسی کمتر از ترم 6 بوده است. در این مطالعه دانشجویان به پرسشنامه های جمعیت شناختی، فرسودگی، سرسختی، تاب آوری ومسئولیت پذیری تحصیلی پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از آزمون های همبستگی پیرسون، سوبل، بوت استراپ و مدل یابی معادلات ساختاری SEM از طریق نرم افزار SPSS و Amos (نسخه 23) استفاده شده است. یافته‌ها: در اجرای مدل­یابی معادله ساختاری کوواریانس محور و بوت استراپ با مد نظر قرار دادن حد بالای نسبت حجم نمونه به تعداد متغیرهای مطالعه و رابطه نرمالیتی چند متغیره ؛ با توجه به حجم بالای نمونه ، نرمال بودن داده­ها در خروجی آزمون کولموگروف-اسمیرنوف و معنی داری ضرایب همبستگی و شاخص مجذور کای مدل فرضی در سطح آماری 05/0>P؛ متغیر مسئولیت پذیری تحصیلی به عنوان یک متغیر تعدیل کننده، میانجی رابطه ی بین سرسختی و فرسودگی تحصیلی و تاب­آوری و فرسودگی تحصیلی قلمداد می‌شود. نتیجه‌گیری: در تبیین مدل پیشنهادی می‌توان گفت، تاب آوری به افراد قدرت مقابله ی سالم در برابر مشکلات زندگی و سرسختی به انعطاف پذیری همراه با تعهد و درک دانشجویان در برابر افت تحصیلی اشاره دارد. از طرفی، بستر اصلی مسئولیت پذیری، طرز فکر و باورهای افراد نسبت به خود، دیگران و رخدادهای محیط اطراف است. پس، افراد با پذیرش مسئولیت ضمن برخورداری از یک آمادگی لازم در لحظه برای حرکت به سوی اهداف خود و احساس ارزشمندی و تعهد به برآورده کردن نیازهای خود و دیگران، ضمن تقویت احساس مسئولیت، سرسختی و تاب آوری خود از بروز فرسودگی پیشگیری می‌کنند.