یافته علمی کوتاه:‌ مطالعه شیوع عارضه کبد چرب در ماهیان قزل‌آلای رنگین‌کمان (Oncorhynchus mykiss) پرورشی در مزارع شهرستان شاهرود، استان سمنان

Abstract

در مزارع پرورشی ماهیان سردابی، 50 تا 60 درصد هزینه‌های جاری برای تامین غذا است. چربی بالای جیره ممکن است باعث افزایش ذخیره چربی در بدن شود. در بیشتر ماهیان ذخیره کردن چربی محدود بوده و چربی اضافی در جیره می‌تواند به داخل کبد نفوذ کند و در داخل آن تجمع یابد و باعث ایجاد عارضه کبد چرب گردد. تمام آزاد ماهیان به دژنراسیون لیپوئید کبدی حساس هستند و قزل‌آلای رنگین‌کمان از حساسیت بیشتری نسبت به این عارضه برخوردار است. عارضه کبد چرب یک عارضه جدی و حتی کشنده در ماهیان پرورشی می‌باشد. در این تحقیق برای بررسی وضعیت این عارضه 200 عدد ماهی قزل آلای رنگین کمان پرورشی در دو فصل پاییز (100 نمونه) و زمستان (100 نمونه) از 20 مزرعه و از هر مزرعه 10 نمونه در شهرستان شاهرود استان سمنان در سال 1400 تهیه شدند. ماهی‌ها پس از زیست‌سنجی در سه گروه وزنی 400-300 گرم، 500-400 گرم و 600-500 گرم جمع آوری و در شرایط خنک بلافاصله به آزمایشگاه منتقل شدند. کبدهایی که دچار تغییر رنگ (زردی، سفید شیری و قهوه‌ای روشن)، تورم و بزرگی، گرد شدن لبه‌ها و حتی شکنندگی، وجود نقاط خونریزی و پرخونی در سطح بودند بعنوان کبد مشکوک به عارضه کبدچرب درنظر گرفته شدند. بعد از تهیه نمونه بافتی، در کل، پنج نمونه بعنوان مثبت تایید گردیدکه در آن‌ها تجمع واکوئل چربی، تغییر در سیتوپلاسم و هسته خارج از مرکز سلول‌های کبدی، بزرگتر بودن سلول های کبدی نسبت به حالت طبیعی و نکروز نیز به صورت بسیار محدود و از نوع انعقادی مشاهده شد. بین بروز و عدم بروز کبد چرب در دو فصل پاییز و زمستان و نیز مزارع مختلف تفاوت معناداری مشاهده نشد.