شناسایی ویژگی‌های روانشناختی در انتخاب مشاوران مدرسه: یک مطالعه کیفی

Abstract

زمینه و هدف: امروزه این انتظار از مشاوران مدرسه وجود دارد که ابزار تحول در مدارس بوده و به بهبود و ارتقاء رشد تحصیلی، فردی/ اجتماعی و شغلی دانش‌آموزان کمک کنند. لذا پژوهش حاضر با هدف شناسایی ویژگی‌های روانشناختی در انتخاب مشاوران مدرسه انجام گرفت. روش‌ کار: مطالعه حاضر از نوع کیفی و به روش تحلیل مضمون انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه اساتید و متخصصین حوزه مشاوره مدرسه در سطح کشور در سال 1401 بودند که از بین آنها تعداد 11 متخصص و استاد مشاوره مدرسه به شیوه نمونه‌گیری گلوله‌برفی انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته استفاده شده و داده‌ها تا رسیدن به اشباع نظری گردآوری و پس از پیاده‌سازی متن مصاحبه‌ها، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. به دلیل بعد مسافت و محدودیت‌های ناشی از همه‌گیری کرونا، مصاحبه‌ها به صورت غیرحضوری و در بستر فضای مجازی صورت گرفت. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش حاضر را می‌توان در چهار دسته بیان کرد؛ دسته اول ویژگی‌های شناختی شامل برخورداری از قدرت تحلیل، خلاقیت و نوآوری، بلوغ عقلی، سلامت روان، بهره‌مندی از هوش بالا و خودکارآمدی بالا؛ دسته دوم ویژگی‌های عاطفی شامل بلوغ عاطفی، مهارت‌های ارتباطی و تعهد و دلبستگی حرفه‌ای؛ دسته سوم ویژگی‌های شخصیتی شامل منظم بودن، بردباری، شجاعت و کرامت؛ و دسته چهارم ویژگی‌های اخلاقی شامل صلاحیت علمی، اخلاقی و شغلی. نتیجه‌گیری: به طور کلی می‌توان نتیجه‌گیری کرد که در راستای ارتقای شایستگی‌های مشاوران مدرسه، توجه به نقش عوامل روانشناختی در انتخاب مشاوران مدرسه که بر کارآمدی خدمات مشاوره‌ای در مدارس تأثیر مثبت دارد، حائز اهمیت می‌باشد.