مقاله علمی – پژوهشی:‌ ارزیابی کمی و کیفی آلاینده‌‌های ورودی و خروجی مزارع پرورش ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان در مزارع منتخب استان مازندران

Abstract

این مطالعه به کیفیت آب ورودی و خروجی پنج کارگاه منتخب پرورش ماهی قزل‌‌آلای رنگین‌‌کمان در استان مازندران (هراز، چالوس، تنکابن و ساری) براساس پارامترهای محیطی طی چهار فصل طی سال‌‌های 1401-1400پرداخت. 40 نمونه آب بر اساس روش‌‌های استاندارد اندازه‌گیری شد. طبق نتایج، دامنه تغییرات شامل دمای آب (0/24-0/3 درجه سانتی‌‌گراد)، دمای هوا (0/25-0/2 درجه سانتی‌‌گراد)، DO (24/12-16/6 میلی‌‌گرم بر لیتر)، BOD5 (76/2-24/0 میلی‌‌گرم بر لیتر)، COD (70/93-40/2 میلی‌‌گرم بر لیتر)، EC (783-284 میکروزیمنس ‌‌بر سانتی‌متر)، کدورت (0/220-12/1 نفلومتری)، TSS (288-2 میلی‌‌گرم بر لیتر)، pH (62/8-44/7)، فسفرکل (12/2-20/0 میلی‌‌گرم بر لیتر)، فسفات (206/0-01/0 میلی‌‌گرم بر لیتر)، آمونیم (538/0-012/0 میلی‌‌گرم بر لیتر)، آمونیاک (018/0-001/0 میلی‌‌گرم برلیتر)، نیتریت (426/0-001/0 میلی‌‌گرم بر لیتر)، نیترات (10/6-52/0 میلی‌‌گرم بر لیتر)، تعداد کلیفرم مدفوعی (CFU/100ml1000-6) و شاخص کیفیت آب (WQIIR) (0/91-0/62) بود. کیفیت آب این رودخانه براساس میانگین پارامترهای آلودگی آلی (BOD5 و COD) در کلاسIII (آلودگی کم) قرار گرفت و فعالیت‌‌های انسانی، یکی از عوامل اصلی در افزایش مواد آلی رودخانه نبود. غلظت آمونیم و نیتریت در حد مجاز کیفیت رودخانه بوده اما غلظت فسفات در تمام ایستگاه‌‌های ورودی و خروجی و فصول مختلف بیش از حداکثر مجاز رودخانه‌‌های عاری از آلودگی بود. براساس نتایج مقادیر شاخص کیفیت آب را در محدوده 91-62 را نشان داد. 5/7 درصد از کل داده‌‌ها و نیز میانگین کل این شاخص بیانگر کیفیت نسبتاً خوب آب ورودی و خروجی کارگاه‌های پرورش ماهی بود. بالاترین کیفیت آب (کیفیت بسیارخوب)، در 5/12 درصد از داده‌‌ها ثبت شد که عمدتاً در ورودی‌های کارگاه‌‌های پرورش ماهی مشاهده شد. اگرچه شاخص کیفیت خروجی کارگاه ها کمتر از ورودی آن بوده است، اما در طبقه کیفیت خوب قرار گرفتند. به ‌‌طور کلی، میانگین WQIIR (6/6±4/77) در کل ایستگاه‌های ورودی و خروجی بیانگر آن است که آب این کارگاه‌های پرورش ماهی، برای پرورش ماهی و حیات وحش و برای پرورش قزل‌‌آلای رنگین‌‌کمان نیز مناسب است.