روانسنجی پرسشنامه در تدوین الگوی علّیتی تصادفات جاده‌ای

Abstract

سابقه و هدف: تصادف، یکی از فراگیرترین مشکلات در زمینه سلامت در جهان است. مطالعه حاضر با هدف تدوین الگوی علّیتی در ایجاد تصادفات جاده‌ای در استان گیلان انجام شد. مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر، مطالعه مقطعی و توصیفی - تحلیلی است که در دو مرحله صورت گرفت. در مرحله اوّل با جستجو در منابع و خبرگان اقدام به تدوین پرسشنامه گردید. سپس مؤلفه‌های مهم و ابعاد موردنظر در الگوی مفهومی اوّلیه شناسایی شد و پرسشنامه اوّلیه تدوین گردید و برای تأیید به نظر خبرگان رسید. سپس پرسشنامه نهایی محقق گشت و در مقیاس لیکرت استخراج شد. روایی محتوایی آن توسط خبرگان و پایایی آن نیز محاسبه شد و جهت تکمیل پرسشگری، با 670 نفر از رانندگان به‌صورت حضوری و تلفنی مصاحبه به‌عمل آمد. داده‌ها وارد نرم‌افزار SPSS و PLS شدند و با استفاده از روش آماری تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی، الگوی نهایی استخراج شد. نتایج: مدل با شش عامل انسانی، موانع دید، علت تامه، علت فضایی، نوع برخورد و نقص مؤثر راه ارائه شد که می‌توانند 64/406 درصد واریانس متغیر علت تصادفات جاده‌ای را در برگیرند. الگوی پیشنهادی بیشترین تأثیر را از مؤلفه انسانی (774/0) و کمترین تأثیر را از نقص راه (0/03-) می‌گیرد. نتیجه‌گیری: براساس نتایج حاصل از مطالعه؛ عوامل انسانی، خودرو و راه در وقوع تصادفات جاده‌ای نقش بسزایی دارند و با شناخت این عوامل، مدیران قادر می‌شوند تا اقدامات لازم را جهت کنترل و کاهش تصادفات انجام دهند.