نقش پهنه‏ بندی اقلیم در تعیین نیاز خالص آبیاری محصولات باغی استان کردستان

Abstract

این تحقیق به­‏ منظور برآورد نیاز آبی گیاهان باغی بر مبنای اقلیم‏های موجود در استان کردستان و نیز مقایسه آن با برآورد نیاز آبی همین محصولات بر مبنای شهرستان‏های استان انجام شد. اطلاعات پایه­ی استان و داده­های لازم از جمله داده­های هواشناسی و اطلاعات گیاهی، از گزارش‏ها و نقشه‏های موجود استخراج گردید. اقلیم استان به روش دومارتن تعیین و به‏منظور تعیین نیاز آبی در هر اقلیم از مدل CROPWAT8.0 استفاده شد. در سطح شهرستان، نیاز آبی محصولات باغی پنج شهرستان که دارای ایستگاه سینوپتیک بودند با استفاده از این مدل محاسبه شد. شناسایی چند اقلیم متفاوت در سطح یک شهرستان مؤید برتری مبنای پهنه‏بندی اقلیم نسبت به تقسیم‏بندی بر مبنای محدوده‏ی شهرستان‏های یک استان در تعیین نیاز آبی است، به طوری­که نیاز آبی محاسبه شده در روشی که مرز شهرستان‏‏ها به­عنوان مبنای کار قرار می‏گیرد در صورتی قابل اطمینان است که کل مساحت شهرستان در یک اقلیم قرار داشته باشد. نتایج این تحقیق نشان داد که تفاوت بارزی در مقدار نیاز خالص آبیاری در سطح شهرستان در مقایسه با اقلیم­های موجود در آن شهرستان، وجود دارد. بیشترین میزان تفاوت محاسبه نیاز خالص آبیاری بر مبنای اقلیم، افزایش 22 درصدی آن در میوه‏های گروه یک در اقلیم نیمه خشک در شهرستان سنندج نسبت به مقدار محاسبه شده بر مبنای مرز شهرستان بود. همچنین افزایش 9/0 درصدی نیاز خالص آبیاری میوه‏های گروه دو در اقلیم مرطوب شهرستان سنندج نیز کمترین میزان تفاوت به­علت تغییر مبنای محاسبات از پهنه‏ی اقلیم به شهرستان می­باشد. نتایج این تحقیق می­تواند مورد توجه محققین و دست اندرکاران بخش کشاورزی و مدیریت منابع آب از طریق اختصاص منابع محدود آب بر مبنای شرایط اقلیمی منطقه قرار گیرد.