مطالعه‌ی توصیفی نقش مسکن‌مهر، در حاشیه‌نشینی استان البرز (مطالعه‌موردی شهرستان کرج)

Abstract

حاشیه‌نشینی، ناظر بر محل اسکان بخشی از جمعیت شهری در جهان سوم است، که خارج از بازار رسمی زمین و مسکن، و بر پایه قواعد و اصول خاص خود، به دست ساکنان این گونه مکان‌ها ساخته شده است. در این راستا، رسالت دولت طی سال‌های 1386 تاکنون، به منظور جلوگیری از حاشیه‌نشینی، تامین مسکن ارزان قیمت، در قالب شرکت‌های تعاونی مسکن‌مهر، برای اقشار ضعیف و دهک‌های پایین جامعه بوده است. در این مقاله، به توصیف ویژگی‌های متقاضیان طرح مسکن‌مهر، و نقش آن در‌حاشیه‌نشینی استان البرز، در شهرستان کرج پرداخته شده است. محقق، با استفاده از روش اسنادی و تکنیک فیش برداری، به جمع‌آوری اطلاعات مربوط به مسکن‌مهر پرداخته و سپس با استفاده از روش پیمایشی و تکنیک پرسشنامه، روش مطالعه میدانی و تکنیک مصاحبه، به بررسی ویژگی‌های متقاضیان گروه آزاد مسکن‌مهر، و تاثیر آن‌ها بر حاشیه‌نشینی در شهرستان کرج پرداخته است. جامعه‌آماری این تحقیق، اعضای شرکت‌های تعاونی‌های مسکن مهرآزاد در شهرستان کرج‌اند. تعاونی‌های مسکن مهر‌آزاد، 48 تعاونی بوده اند، که 10986 نفر عضو داشته، و متقاضی طرح مسکن مهرآزاد نامیده شده‌اند، و روش نمونه‌گیری در این پژوهش، نمونه‌گیری سهمیه‌ای می‌باشد. بر اساس یافته‌های تحقیق، مشخص شد که متقاضیان مسکن‌مهر آزاد شهرستان کرج، 90 درصد مردان متاهل سرپرست خانواری هستند که با توجه به سطح تحصیلات، میزان درآمد و وضعیت اشتغال آنان، دارای پایگاه اجتماعی و اقتصادی پایین هستند. 40 درصد آن‌ها، با گذشت 25 سال از زمان ازدواج، هنوز نتوانسته‌اند سرپناهی برای خانواده‌ی خویش فراهم کنند، و متوسط وسعت خانوارشان، بیش از متوسط وسعت خانوار شهری می‌باشد، و 7 درصد آنها، با مشکلات ناشی از گسیخته‌گی خانواده مواجه هستند. در انتهای مقاله تلاش شده است، راهکارها و پیشنهاداتی که دولت، می‌تواند در جهت تامین مسکن اقشار کم درآمد، مورد توجه قرار دهد، ارائه شود.