تبیین چگونگی مواجهه صالحان با مرگ از منظر روایات تفسیری

Abstract

چکیده مرگ حقیقتی همگانی است و همه موجودات مرگ را می‌چشند، اما نحوه مواجهه با مرگ برای صالحان با دیگر افراد متفاوت است. مهم­ترین منبع برای شناخت نحوه رویارویی این افراد با مرگ، قرآن است و برای فهم دقیق آیات نیز باید روایات تفسیری ذیل آن‌ها، مورد مطالعه، تحلیل و تبیین قرار گیرد. از این‌رو این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و با روش تحلیلی - تبیینی آیات مرتبط با این موضوع و روایات تفسیری را که پیرامون مواجهه انسان‌های صالح با مرگ است، ارزیابی می کند. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که صالحان قبض روحشان به‌آسانی و همراه با بشارت است، اما روایات تفسیری در مورد چیستی این بشارت مؤمنان اختلاف دارند، به این جهت که این روایات، در مقام بیان مصادیقی برای مفهوم کلی آیات هستند. همچنین روایات تفسیری در رابطه با مرگ افتخارآمیز به دلیل اشاره به مصادیق متفاوتی از کشته­شدن در راه خدا در ظاهر متناقض به نظر می­رسند. این تناقض ناشی از آن است که هرکدام از ‌روایات به مصداقی از کشته شدن در راه خداوند متعال اشاره می کنند. بر اساس روایات تفسیری صالحان فقط یک مرگ را می‌چشند و آن مرگ در دنیا است و در بهشت همیشه زنده هستند و این نبودن مرگ در بهشت برای بهشتیان که حیات لذت بخشی دارند، نعمت است، اما نسبت به دوزخیان که حیاتشان آمیخته با عذاب است، گویی که پیوسته می‌میرند و زنده می‌شوند و نبودن مرگ نعمتی برای آن‌ها محسوب نمی شود.