دوره 19, شماره 42
مرور بر اساس
ارسال های اخیر
-
امانیسم در کشاکش میان علوم انسانی، دینداری و ایدئولوژی
(مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایرانIranian Institute of Philosophy, 2023-02-20)مسئلة این نوشتار امانیسم است و نسبت‌اش با علوم انسانی و دینداری، دربرابر این توهم در ایران که امانیسم را مبنای انسان‌شناختی علوم انسانی می‌داند و ناسازگار با دین. از سه معنای تاریخی، لفظی و ایدئولوژیک، معنای تاریخی همان ...
-
چرا یک طبیعی‌گراییِ بسنده باید انگاره‌های هنجاریِ جوهری را در خود بگنجاند؟
(مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایرانIranian Institute of Philosophy, 2023-02-20)هم نوع علم‌گرایانه و هم نوع غیرعلم‌گرایانۀ طبیعی‌گرایی منکر آن هستند که ارزش‌ها، دلایل و معانی‌ای که به عنوان معیارهای هنجاری فهم می‌شوند، بخشی از محتوای تبیین‌های علّی و موضوعاتی برای تحقیق علمی‌اند. این دیدگاه ناشی از ...
-
ارزش‌باریِ علم و طبیعت‌گراییِ اخلاقی
(مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایرانIranian Institute of Philosophy, 2023-02-20)هدف این مقاله دفاع از این ادعا است: اگر استقلال علم از ارزش‌ها را رد کنیم، آنگاه باید استقلال ارزش‌ها از علم را هم انکار کنیم، و بالعکس. به بیان دیگر: علم ارزش‌بار است اگر و تنها اگر ارزش‌ها هم علم‌بار باشند. اگر چنین ...
-
نه فردها و نه روابط؟ نقدی بر واقع‌گراییِ ساختاری انتیک از موضعی طبیعی‌گرایانه
(مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایرانIranian Institute of Philosophy, 2023-02-20)من در این مقاله استدلال می‌کنم محتوای متافیزیکیِ ایجابی واقع‌گرایی ساختاریِ انتیک ـ یعنی این ادعا که ساختار از نظر هستی‌شناختی بنیادین است ـ از منظری طبیعی‌گرایانه قابل‌دفاع نیست. راهبر من این است که نشان دهم شواهد و ...
-
طبیعی‌گرایی مک‌داولی و نوپدیدیِ قوی
(مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایرانIranian Institute of Philosophy, 2023-02-20)طبیعی‌گرایی متافیزیکی از میانۀ قرن بیستم شاخه‌ای غالب بوده است (برای نمونه بنگرید به Quine, 1981)، هرچند فرمالیسم دقیق آنْ مناقشات پرحرارتی را ایجاد کرده است (Papineau, 2007/2020). این آموزه اغلب با خویشاوندان خود، فیزیکالیسم ...
-
مفاهیم اخلاقی فربه و نقش آنها در نقد فروکاهش‌گرایی در اخلاق
(مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایرانIranian Institute of Philosophy, 2023-02-20)مفاهیم فربه اخلاقی، در مقابل مفاهیم نحیف اخلاقی، که گفته می‌شود صرفاً واجد بار ارزشی اند، مفاهیمی اند که علاوه بر بار ارزشی بار توصیفی نیز دارند. این مفاهیم در اخلاق کاربرد فراوانی دارند. این مقاله استدلال می‌کند که اولاً، ...
-
تبیین صناعت مغالطه و نقش خیال در آن از منظر فارابی
(مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایرانIranian Institute of Philosophy, 2023-02-20)جستار حاضر تبیین مغالطه از دیدگاه فارابی و نقش خیال در آن است. موضوع مغالطه, امور عامه؛ مبادی آن, مشهوره مظنون, و یقین توهمی؛ و غرض آن, تخیل باطل به‌صورت حق است. أخذ «توهم» به‌عنوان غرض مغالطه از مهم‌ترین علل عدم أخذ آن ...
-
شیخیه و رساله‌ای در تبیین دکارتی و نیوتنی هیئت جدید در اوایل دوران ناصری
(مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایرانIranian Institute of Philosophy, 2023-02-20)پذیرش نجوم جدید در ایران بیشتر از آن که از طریق بررسی دقیق محاسبات و رصدهای اروپاییان باشد، به خاطر برتری‌های فنی و نظامی آنها بود. از همین رو، رهبران شیخیه بر اساس دلایل دینی و طبیعی را نجوم جدید مخالفت کردند. محمدکریمخان ...
-
آیا علم می‌تواند طبیعی‌گرایی فلسفی را به چالش بکشد؟ تأمّلی بر رابطه طبیعی‌گرایی فلسفی و طبیعی‌گرایی روش‌شناختی
(مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایرانIranian Institute of Philosophy, 2023-02-20)طبیعی‌گرایی فلسفی شامل این ادعا است که در جهان تنها هویات طبیعی وجود دارند. این دیدگاه، با فراطبیعی‌گرایی که وجود هویاتی همچون خداوند، روح و ... را فرض می‌گیرد در تعارض بوده و اختلاف بین آنها موضوع مناقشات فلسفی گوناگونی ...
-
ردّ نظریه هِیوم در باره معجزات از نگاه فلسفه و تاریخ
(مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایرانIranian Institute of Philosophy, 2023-02-20)برخی از دانشمندان، از جمله دیوید هیوم درصدد برآمدهاند تا اخبار معجزات را غیر قابل استناد بدانند. به اعتقاد هیوم هیچ معجزهاى که افراد کافى و واجد شرایط آن را تصدیق کرده باشند، وجود ندارد، انسان در طبیعتِ خود تمایل فوق ...
-
سخن سردبیر
(مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایرانIranian Institute of Philosophy, 2023-02-20)همایش بین‌المللی «طبیعی‌گرایی فلسفی و چالش‌های آن»، از تاریخ 14 تا 18 اسفند 1400 به همت گروه مطالعات علم در مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران برگزار شد. در این برنامه پنج روزه، علاوه بر تاریخچه و نظریه‌های مربوط به طبیعی‌گرایی، ...
