پایزه‌ای دیگر از سلطان ابوسعید ایلخانی

Abstract

پس از معرفی یک پایزۀ نقره متعلق به موزۀ ملی ایران در مقاله‌ای به قلم استاد عبداللّه قوچانی، هیچ نمونۀ دیگری در ایران شناسایی نشده است. نمونۀ دیگری از پایزه‌های دورۀ ایلخانی در موزۀ بنیاد مستضعفان نگهداری می‌شود که شباهت‌ها و تفاوت‌هایی با پایزۀ نقرۀ موزۀ ملی دارد. با توجه به این‌که در این گونه موارد، مطالعات تطبیقی می‌تواند در قرائت صحیح کتیبه و نحوۀ ساخت و کاربرد مدارک حکومتی دورۀ مغول مهم باشد، در این تحقیق سعی شده است تا با قرائت متنِ روی پایزه و استفاده از متون، تاریخِ ساخت و کابرد آن مشخص شود؛ به‌ویژه، با تکیه بر توصیف‌های رشیدالدین فضل‌اللّه همدانی دربارۀ پایزه‌ها به این مسئله پرداخته می‌شود که مدارک یادشده چه اعتبار و ارزشی در نظام حکومتی یا دیوانی داشته‌اند. مهم‌ترین سؤالات این پژوهش عبارتند از: پایزۀ موزۀ بنیاد مستضعفان متعلق به چه دوره‌ای است؟ متن و نقوش روی آن بیانگر چه هستند؟ کاربرد و جایگاه آن از نظر اعتبار و ارزش حکومتی چیست؟ و آیا می‌توان از آن برای شناخت بهتر نمونه‌های دیگر استفاده کرد؟