شناسایی عوامل مؤثر بر تمایلات رفتاری و باورهای گزارشگری مالی متقلبانه

Abstract

باوجود مطالعات صورت‌گرفته در زمینه گزارشگری مالی متقلبانه، بررسی باورها و تمایلات مؤثر بر این رفتار ارائه نشده است. این پژوهش با توجه به رویکردهای حسابداری رفتاری و با استفاده از تئوری‌های روان‌شناسی اجتماعی به دنبال شناخت عوامل مؤثر بر تمایل به گزارشگری مالی متقلبانه در شرکت‌های بورسی بوده و با بررسی باورها، مفاهیم و زمینه‌های انگیزشی و یا بازدارنده، این تمایلات را توضیح می‌دهد. به این منظور در گام اول با استفاده از روش تحلیل محتوای ادبیات، باورهای رفتاری، هنجاری، کنترلی و عوامل زمینه‌ای استخراج‌شده و در گام دوم با استفاده از روش دلفی و بهره‌گیری از نظرات 45 نفر از خبرگان این حوزه در سال‌های 97 و 98، ساختار نهایی ارائه گردیده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که وجود باورهای رفتاری، کنترلی و هنجاری و عوامل زمینه‌ای در کنار نگرش به رفتار، کنترل رفتار ادراک‌شده و هنجارهای ذهنی در تمایل شرکت‌های بورسی متقلب در حوزه گزارشگری مالی مؤثرند. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که تمایل به هشت رفتار متقلبانه در ارائه گزارشگری مالی موردتوافق خبرگان است.