تجزیه‌ و تحلیل مصرف برق ایران: کاربرد تحلیل تجزیه شاخص و تحلیل جداسازی

Abstract

هدف‌ اصلی این مقاله تجزیه‌ و تحلیل مصرف برق ایران و تحلیل رابطه مصرف‌ برق و رشد اقتصادی است. برای این منظور با استفاده از رویکرد شاخص میانگین لگاریتمی دیویژیا و داده­های تولید ناخالص داخلی واقعی بدون نفت، مصرف برق، مصرف انرژی و ارزش‌افزوده بخش‌های خدمات، صنعت و کشاورزی در دوره 98-1380 مصرف برق کشور تجزیه ‌و تحلیل شد و رابطه مصرف برق و رشد اقتصادی مبتنی بر تحلیل جداسازی بررسی شده است. بر اساس نتایج تجزیه ‌و تحلیل مصرف برق، در کل دوره مطالعه، تنها اثر ساختار باعث کاهش مصرف برق شده است. مطابق نتایج تحلیل ادواری، در دوره قبل از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها(89-1380) مصرف برق به ترتیب به ‌واسطه دو اثر شدت و ساختار کاهش و به دلیل سه اثر تولید، فعالیت و جمعیت افزایش یافته است؛ در دوره بعد از اجرای این قانون(98-1390) تنها اثر ساختار در جهت کاهش مصرف برق عمل کرده و مصرف برق به واسطه چهار اثر فعالیت، جمعیت، شدت و تولید افزایش یافته است. بر اساس نتایج رویکرد جداسازی در تمام دوره مطالعه وضعیت جداسازی منفی رو به رشد به معنای تحقق رشد اقتصادی به قیمت افزایش بیشتر مصرف برق و آلودگی محیط‌زیست، وضعیت غالب است. بنابراین، واقعی کردن قیمت انرژی به ‌تنهایی در مدیریت مصرف انرژی کارساز نیست از این ‌رو لازم است سایر سیاست‌های کارایی انرژی، اقتصادی و زیست‌محیطی مکمل نیز به طور هم‌زمان اجرا شوند.