مکان در رویکردهای اخیر سینمایی هند

Abstract

منظر، مفهوم پیچیده‌ای است که همواره در هنر و نگاه سینمایی مرکز توجه و بروز جلوه‌های هنرمندانه بوده ‌است. از سینمای کلاسیک تا سینمای مدرن، نقش‌مایه‌های معماری و شهری جذابیت‌های گوناگونی برای سینماکاران داشته است. سینمای کلاسیک هند بیشتر زندگی‌نگارانه بوده و فیلم‌ساز از شهر و مکان، با به تصویرکشیدن واقعیت عینی و قابل فهم، صرفاً شاهدی بر رویدادها و واقعیت شهری داشته و کوشش زیادی برای هنرنمایی در ارایه تصاویر شهری نداشته است. این سینما هنوز هم در جریان است. اما در روند مدرن شدن و تأثیرپذیری از تحولات جهانی، رویکردهای دیگری نیز در این سینما شکل‌گرفت. در دوره مدرن، سینمای هند تا جایی پیش می‌رود که نه‌تنها به شهر و مکان بی‌تفاوت نیست، بلکه مقیاس مکانی فیلم گسترده‌تر شده و تنوع می‌یابد و شهر جزو اصلی ساختار داستان می‌شود. در این رویکردها بخش عمده‌ لوکیشن‌ها در فضای خارجی برداشت شده و خصوصیات مکانی فیلم از جمله جغرافیای آن اهمیت پیدا می‌کند به طوری که اگر حذف شود، فیلم ناقص و نامفهوم می‌شود. فیلم در این رویکردها با داشتن تعلق به مکان شهری خاص و نگاه مفهومی به عناصر پیرامونی واقعی یا رویایی تصویر‌سازی می‌شود. از این رو سینمای امروز هند به لحاظ تفسیر مکانی دارای رویکرد ثابتی نیست و به‌طور کلی در حال گذار از سینمای کلیشه‌ای به دوره مدرن است. این پژوهش تحقیقی بنیادی و روش آن کیفی_‌تفسیری است. اطلاعات مورد نیاز در این نوشتار از طریق مشاهدات میدانی و همچنین مطالعه اسناد کتابخانه‌ای و فیلم‌های معتبر جمع‌آوری شده‌اند. با مسلم دانستن رابطه ماهوی بین سینما و شهر و ایجاد ارتباط دراماتیک با فضای شهری در سینما، نتایج بررسی نحوه مکان‌پردازی در سینمای هند می‌تواند راه‌گشای ایجاد زمینه‌های لازم برای درک منظر معاصر و تحول منظرین باشد.