تأثیر آرارات بر شکل‌گیری منظر فرهنگی ارمنستان

Abstract

ارامنه کوه آرارات را مادر ارمنستان می‌دانند. تاریخ ارمنستان از آغاز با این کوه پیوندی عمیق داشته است. تمامی اساطیر ارمن به گونه‌ای با این کوه در ارتباط بوده و هویت بومی ارمنستان با آن تعریف می‌شود. آرارات، نماد دوپارگی ارمنستان بزرگ و الگوی پیوند دوباره تکه‌های این قوم به شمار می‌آید. در ذهن ارامنه، آرارات مسیری را از طبیعت به اسطوره، از اسطوره به فرهنگ، و از فرهنگ به منظر پیموده است. جایگاه آن به عنوان شاخص‌ترین عنصر منظر طبیعی ارمنستان، حاصل گزینش ذهنی ارامنه از طبیعت پیرامون بوده، که به دلیل پیوند با فرهنگ و اساطیر ملت ارمن، خود به یک عنصر فرهنگی ارتقا پیدا کرده است. در عین حال آرارات در شکل‌گیری بافت منظرین ارمنستان نقشی یگانه داشته و مهم‌ترین مناظر آیینی کلیساهای دامنه آرارات و زیستی‌ ایروان مستقیماً تحت تأثیر حضور هویتمند این کوه ساخته شدند. در منظر شهری نیز، آرارات در چشم‌انداز، گرافیک شهری و هنر خیابانی به صورت مکرر ظاهر شده؛ این تکرار که میزان آن بیش از هر عنصر دیگری در محیط مشهود بوده، بیانگر آن است که این کوه همچنان که در منظر طبیعی تمرکزگرا بود، در منظر فرهنگی نیز نقش وحدت‌بخش خود را حفظ کرده است.