اثرات نانوذره اکسید آهن ـ روی (Fe2O4Zn) بر بافت کلیه و برخی از فاکتورهای بیوشیمیایی خون در رت های نر نژاد ویستار

Abstract

با توجه به تنوع نانوذرات تولید شده، باید اثرات جانبی این نانوذرات در شرایط آزمایشگاهی بررسی گردد تا جهت درمان بیماری‌ها، از نوع بدون اثرات توکسیک استفاده گردد. از این رو مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیرات نانوذره اکسید آهن- روی (Fe2O4Zn) بر فاکتورهای کلیوی موش­های نر نژاد ویستار انجام گرفت. در این مطالعه تجربی، 24 موش نر نژاد ویستار به صورت تصادفی به 3 گروه 8 تایی تقسیم شدند که شامل 2 گروه آزمایش و یک گروه کنترل بود. گروه کنترل به میزان 5/0 میلی لیتر سرم فیزیولوژی دریافت کردند اما به گروه­های آزمایش به ترتیب 5/0 میلی­لیتر از نانوذرهاکسید آهن- روی با غلظت­های ppm 100 و ppm 200 به مدت 7 روز متوالی به صورت درون صفاقی تزریق گردید. روزهای دوم، هفتم و چهاردهم بعد از تیمار، خون­گیری از گوشه پلک چشم به کمک لوله مویینه انجام شد. فاکتورهای بیوشیمایی اوره، اسید اوریک و کراتینین به کمک روش الایزا اندازه­گیری شدند. نتایج آنالیز واریانس بررسی مقادیر اوره و اسید اوریک نشان داد که میزان اوره و اسید اوریک، در روزهای هفتم و چهاردهم بعد از تیمار در دوزهای ppm 100 و ppm 200 کاهش یافته است. همچنین بررسی مقادیر کراتینین نشان داد که میزان کراتینین، در روزهای 2، 7 و 14 روز بعد از تیمار در دوزهای 100 و 200 افزایش یافته است. نتایج هیستولوژیک تزریق نانوذره آهن در دوزهای 100 و 200 نشان داد که در دوز پایین، نانوذره درون بافت همبند و سیتوپلاسم سلول­های پروکسیمال و دیستال نفرون رسوب می­کند و همچنین در دوز بالا علاوه بر سلول­های توبول پروکسیمال و دیستال، در لوله­های جمع کننده قسمت مرکزی کلیه هم رسوب تشکیل شده است. در کل نتایج پژوهش حاکی از آن بود که تزریق نانوذره اکسید آهن- روی منجر به تغییر فاکتورهای شیمیایی کلیوی از جمله کاهش میزان سطح اوره و اسیداوریک و افزایش کراتینین می­شود. همچنین نتایج هیستولوژیک، رسوب نانوذره را در بافت کلیوی نشان می­دهد. به نظر می­رسد کاربرد این نانوذره آنچنان اثر سمی پایدار و طولانی مدت بر بدن جانداران ایجاد نمی کند.