ارزیابی تغییرات فشار و دبی تراوش در طول لوله های لترال مشبک سامانه نوین آبیاری زیرسطحی

Abstract

در روش آبیاری زیرسطحی لوله تراوای بومی، آب مورد نیاز درختان از طریق لوله­های پی­وی­سی سوراخ­دار پوشیده با پارچه پلاستیکی و مدفون در مجاورت ردیف درختان، مستقیماً در اختیار ریشه قرار می­‌گیرد. این پژوهش میدانی برای تعیین پارامترهای آبیاری و هیدرولیکی این سامانه، در پایلوت­های اجرا شده در باغ­های پسته انجام و تغییرات زمانی فشار آب در طول خط لوله تراوا (لترال) با قطر 63 میلی­متر در فرایند آبیاری پنج پلات با ردیف­های 50 تا60 متری و دبی آبیاری 6/1 تا 75/3 لیتر بر ثانیه اندازه­گیری شد. مشخص گردید که زمان پرشدن خط لوله تراوا متناسب با طول ردیف درختان و چگالی سوراخ­ها (تعداد سوراخ­ها در واحد طول لوله) افزایش، ولی با افزایش دبی ورودی به خط کاهش می­یابد. هم­چنین، فشار موضعی آب در هر نقطه از خط با گذشت زمان افزایش می­یابد. نتایج نشان داد که تغییرات فشار موضعی آب در طول خط لوله در شرایط پایا رامی­توان بخوبی با تابع نمایی کاهشی، برازش کرد (ضریب تعیین رگرسیونR2 در گستره 99/0 -96/0) و مشخص شد که، فشار آب در ابتدای خط (هد) متناسب با دبی ورودی به خط، از 33 تا 76 سانتی­متر آب افزایش می­یابد. بررسی معادله توانی تراوایی – فشار نشان داد که متوسط تراوایی (دبی­تراوش از واحد طول) خط لوله لترال در گستره 27 تا 75 میلی­لیتر بر ثانیه در متر و متناسب با دبی ورودی افزایش می­یابد و به چگالی سوراخ­ها (در گستره 10 تا 27) بستگی ندارد و اینکه با کاهش دبی ورودی، تغییرات نسبی تراوایی نیز کاهش و یکنواختی توزیع آبیاری مطلوبتر می­باشد.