بررسی قالیهای تصویری دوره قاجار (موجود در موزه فرش ایران)

Abstract

قالیهای تصویری، گروه نسبتاً بزرگی از قالیهای دوره قاجار را تشکیل میدهند که تعداد قابل توجهی از آنها در موزه فرش ایران نگهداری میشوند. مطالعه و بررسی چنین مجموعه وسیع و گستردهای که در دوره قاجار، خلق شده و رواج یافت، روشنگر بسیاری از نکات و مسایل مربوط به تاریخ قالیبافی به ویژه در زمینه طرح و نقش قالیها است. پدیده تصویرگری در قالیهای قاجار، به عوامل مختلف فرهنگی، اجتماعی و هنری این دوره بهشدت هم بسته است. مقاله حاضر میکوشد ضمن بررسی عوامل زمینهساز و مؤثر بر روند تصویرگری در قالیهای قاجار، قالیهای تصویری موزه فرش ایران را براساس مضامین و موضوعات به کار رفته در آنها دسته بندی و معرفی کند. در این مقاله به تأثیرپذیری از فرهنگ و هنر غرب، گرایش به واقعگرایی در هنر، ظهور دو پدیده چاپ و عکس و تفکر انسان محور، به عنوان عوامل مؤثر در پدیده تصویرگری در قالیها توجه شده است و بیست نمونه تصویر از قالیهای تصویری موزه فرش ایران در قالب گروههای مختلف با مضامین مشترکی چون پادشاهان و مشاهیر، اروپاییان، ایران باستان، مذهب و داستانهای ادبی مورد بررسی قرار میگیرد.گردآوری مطالب و تصاویر، به روش کتابخانهای و میدانی بوده و نگارش آن با رویکرد توصیفی و تحلیلی صورت گرفته است.