تاملی در مسئله هویت شهر و تقدم و تآخر وجود در جوهر و اعراض

Abstract

پژوهش حاضر برگرفته از پژوهش رساله کارشناسی ارشد می باشد که با موضوع ارتقای هویت کالبدی سیما و منظر شهر اسلامشهر در دانشگاه شهید رجایی ارائه شده است. دیدگاه های موجود در مورد چیستی هویت شهر و علل ایجادی آن متفاوت و بعضاً پراکنده می باشند. عده ای از پژوهشگران هویت را صرفاً معنای ذهنی نهفته در تاریخ شهر دانسته اند و عدهای دیگر هویت را در انسجام و تداوم ویژگی های کالبدی و کیفیت محیط جستجو می کنند. این نوشتار سعی بر آن دارد تا با بررسی وجودی و جوهری هویت، رابطه ذات و اعراض، تقدم و تآخر ایجادی در مسئله هویت شهر را با ارتباط دادن به نظریه حرکت جوهری ملاصدرا تبیین نماید. در این مقاله با بررسی مفاهیمی چون: وجود و موجود، حقیقت و وجود انسان، هویت، زمینه ها و مولفه های آن، کیفیت و ارتباط آن با هویت و حرکت و دگرگونی در هویت و جوهر، اصل بودن هویت را با ابعاد سه گانه معرفی و ارتباط بعد کالبدی و وجودی آن را که با تحولات معنایی متحول می شوند تحت عنوان حرکت جوهری تبیین نمودیم. بر اساس قائده "ضرورت به حسب محمول" شهر بدون زمینه های هویتی، مانند جسم بدون روح است. و روح نیز قابل تقریر نخواهد بود مگر در قالب جسم و تجسم به یک کالبد و ظاهری هم سنخ که همان اعراض با کیفیت شهر می باشند. این اعراض را در چهار گروه (کم و کیف و وضع و اَین) دسته بندی و ارائه نمودیم. هویت شهر عموماً به مفهوم ویژگیهای منحصر بفرد و ممیزه شهر، دارای سه ساحت شکلی، کارکردی و ذهنی است که متناسب با هر وجه، فرآیند هویت شکل می‌گیرد. کیفیت‌بخشی و انتظام کالبدی متناظر با " بُعد کالبدی هویت "، و سرزنده‌سازی و عملکرد‌بخشی فضاها و عرصه‌های عمومی در پاسخ به "بُعد محتوایی هویت" و نهایتاً معناداری، روایت‌گری و تداعی ذهنی در مواجهه با "بُعد ذهنی" در هویت شهر مطرح می شود؛ هرگاه این سه ساحت خلقت کامل و هماهنگی یابند، هویت شهر به درستی ادراک خواهد شد و در غیر این صورت صحبت از بحران هویت و بی هویتی به میان می آید. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش استفاده از اسناد مکتوب و استدلال منطقی و تطبیقی با نظریه صدرالمتالهین و استنتاج عقلی-فلسفی می باشد. از نتایج حاصل از پژوهش در حوزه وجودی و اشتمالی هویت شهر، می توان در تبیین ریشه و منشاء هویت شهر، وابستگی جوهر و اعراض پدیده شهر و نیز شناخت ساحت های تشکیل دهنده هویت استفاده نمود.