مطالعۀ تطبیقی قالی مشاهیر بافته‌شده در کارگاه موسوی سیرت و کارخانۀ میلانی کرمان با رویکرد تحلیل گفتمان

Abstract

در دورة معاصر، آثار دورة قاجار در بسیاری از هنرها، از جمله قالی‌‌بافی بازتولید می‌شود. قالی مشاهیر کارخانة میلانی نیز از نمونه آثار دورة قاجار است که پس از انقلاب، توسط موسوی‌سیرت دوباره تولید شده است. ازآنجاکه در این بازتولید تغییراتی ایجاد شده و با توجه به هدف پژوهش که تبیین تفاوت‌‌های میان دو قالی با توجه به نشانه‌‌ها و گفتمان رایج در هر دوره است، این پژوهش به دنبال پاسخ به این سؤال است که چه تفاوت و شباهتی میان دو قالی وجود دارد و تفاوت نشانه‌‌ها و بافت قالی‌‌ها در دو گفتمان متفاوت چه تأثیری در خوانش قالی داشته است؟ این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و تطبیقی صورت گرفته و گردآوری اطلاعات کتابخانه‌‌ای است. یافته‌‌های پژوهش نشان می‌‌دهد نشانه‌‌های به‌کاررفته در قالیِ کارخانة میلانی بیانگر هویت هر فرد بوده و نشانه‌‌ها از عناصر اصلی تشکیل اثر بوده‌‌اند نه تزیین آن، لذا با حذف و جانشینی نشانه‌‌ها در دورة معاصر شناسایی مشاهیر به سختی امکان‌پذیر است. ازآنجاکه به‌‌نظر می‌‌رسد قالیِ کارخانة میلانی با توجه به اهداف سیاسی-فرهنگی تولید شده، بنابراین شناسایی هر پیکره در قالی از اهمیت ویژه‌‌ای برخوردار بوده است؛ لذا تلاش شده است، علاوه بر آنکه ویژگی‌‌های ظاهری افراد به شخصیت‌‌های عینی نزدیک باشد از علائمی نیز برای معرفی بیشتر آنها استفاده شود. در قالی تولیدشده در دورة معاصر به‌‌نظر می‌‌رسد با توجه به گفتمان نوقاجارگرایی، هدف بازتولید یک اثر از دورة قاجار بوده و هویت افراد از اهمیت چندانی برخوردار نبوده است.