اشکال بازنمایی زن در نقاشی دوران حامدکرزی در افغانستان

Abstract

بازنمود تصویر زن در نقاشی افغانستان، به‌دلیل تغییر و تحولات اساسی و مداومی که در نوع حاکمیت‌های سیاسی و تنوع نگاه به مسائل زنان هم‌چنین غلبة مردسالاری و محدودیت‌هایی که در زمینة حرمت تصویر زن در حاکمیت‌های دینی وجود دارد، موضوعی در‌خور توجه است. هم‌چنین با‌توجه به اشکال حضور گستردة زنان در عرصة نقاشی، هم به‌عنوان نقاش و هم به‌عنوان موضوع نقاشی، پس از روی‌کار‌آمدن کرزی، بررسی و تحلیل بازنمود تصویری از زن در نقاشی، ضرورت بیشتری می‌یابد. هدف پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل بازنمود‌های تصویری زنان، در آثار نقاشی در دورة زمامداری حامد‌کرزی در افغانستان است. سؤال این است که تصویر زن در نقاشی، در این دوران به چه صورت‌هایی بازنمایی شده است؟ این مقاله، از نوع کیفی و با روش توصیفی‌ـ‌ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانة‌ای و آرشیوهای موجود، به انجام رسیده است. نوع نمونه‌گیری، غیر تصادفی به روش هدفمند از میان آثار خلق‌شده در این دوران به انجام رسیده است. یافته‌ها نشان‌می‌دهد بازنمایی تصویر زن را می‌توان به شکل‌های پرتره و سلف‌پرتره، بازنمایی بدن زن، بازنمایی زنان در زندگی روزمره، بازنمایی تصویر زن به‌عنوان نشانه‌های صلح، ایستادگی و مام وطن، بازنمایی مسائل زنان در افغانستان و بازنمایی تصویر زن در تلفیق نقاشی سنتی و مدرن مشاهده کرد. قالب‌های سبکی انتخاب‌شده توسط نقاشان در بازنمایی زنان در نقاشی، رئالیسم، سمبولیسم و اکسپرسیونیسم است و مضامین مشترک قبل و بعد از دورة کرزی، به نحو متفاوتی انجام شده‌ است. چنان‌که آثار دوران کرزی در بازنمایی زن، اکثرا انتقادی، اعتراضی و نشانگر عمق رنج و ظلم به زنان است. آن‌چه که در بازنمایی زن در نقاشی معاصر این کشور مورد توجه است، تکریم و ستایش از مقام زنان است.