اثر محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید و کودهای زیستی در تعدیل اثرات تنش خشکی بر برخی خصوصیات مرفوفیزیولوژیک، عملکرد ماده خشک و میزان اسانس ریحان

Abstract

به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید و کودهای زیستی در تعدیل اثرات تنش خشکی بر برخی خصوصیات مرفوفیزیولوژیک، عملکرد ماده خشک و تولید اسانس گیاه ریحان، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1398 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه سطح تنش خشکی 70، 140 و 210 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیرکلاس A) به‌عنوان فاکتور اول و تلقیح بذر با باکتری‌ها در 5 سطح عدم تلقیح (شاهد)، تلقیح با ازوتوباکتر، سودوموناس، آزوسپریلیوم و کاربرد همزمان ازوتوباکتر، سودوموناس و آزوسپریلیوم به‌عنوان فاکتور دوم و محلول‌پاشی با سالیسیلیک‌اسید در چهار سطح عدم مصرف، 5/0، 1 و 5/1 میلی‌مولار به‌عنوان فاکتور سوم بودند. نت نتایج این پژوهش نشان داد که تنش خشکی سبب کاهش ارتفاع بوته، تعداد ساقه، تعداد برگ، کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، عملکرد ماده خشک، محتوای نسبی آب برگ و عملکرد اسانس ریحان شد. اما تیمار محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید و مصرف توأم باکتری‌ها تأثیر معنی‌داری بر افزایش این صفات داشت. نتایج این پژوهش نشان داد که تنش سهم مهمی بر کاهش فاکتورهای اساسی در رشد ریحان دارد. نتایج نشان داد که با افزایش شدت تنش خشکی بر میزان پرولین افزوده شد. به‌طوریکه بیش‌ترین میزان پرولین (69/1 میکرومول در گرم وزن تر)) از تیمار 210 میلی‌متر تبخیر به‌دست آمد. بر اساس نتایج حاصله در این آزمایش می‌توان بیان کرد، مصرف سالیسیلیک‌اسید در غلظت 5/1 میلی‌مولار و کاربرد توأم باکتری‌ها در رفع اثرات منفی تنش خشکی نقش دارند و استفاده از آن‌ها می‌تواند به‌طور موثری باعث افزایش در خصوصیات کمّی و کیفی در ریحان می‌شود.