پهنه‌بندی آسیب‌پذیری مناطق شهری در برابر زلزله (مطالعة موردی: شهر ارومیه)

Abstract

خطر زلزله همواره جوامع بشری را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد و خسارات جبران‌ناپذیری به این جوامع وارد می‌آورد. بنابراین، آمادگی مقابله با این بحران از طریق شناسایی نقاط آسیب‌پذیر و برطرف کردن آن‌ها در جهت کاهش آسیب‌های ناشی از زلزله مؤثر است. با توجه به واقع شدن ایران روی یکی از دو کمربند زلزله‌خیز جهان و وجود گسل‌های فراوان، وقوع زلزله در فلات ایران امری طبیعی است. ایران جزء ده کشور زلزله‌خیز دنیاست. به‌تبع، شهر ارومیه نیز، به دلیل قرارگیری در دامنة رشته‌کوه‌های زاگرس، از این قائده مستثنی نیست و هر ساله شاهد تعداد زیاد لرزه با شدت‌های متفاوت است. از این رو، برای مقابله با مشکل یادشده، به مطالعات دقیق در حوزه‌های ‌ساخت‌وساز و ایمنی بیشتر نیاز است. در این پژوهش، به منظور ارزیابی شدت آسیب‌پذیری از زلزله، پارامترهای ‌مؤثر شناسایی و با استفاده از ‌فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی فازی وزن‌دهی شدند. نقشة آسیب‌پذیری به روش همپوشانی شاخص و منطق فازی برای بلوک‌های آماری شهر ارومیه تهیه و به صورت بصری در محیط سیستم اطلاعات مکانی ارائه شدند. نتایج به‌دست‌آمده حاکی از آسیب‌پذیری حدود 50 درصد از سطح شهر در مقابله با زلزله است. به بیان دقیق‌تر حدود 151574 متر مربع، یعنی 005/0 درصد، دارای گرید آسیب‌پذیری بسیار زیاد و 11538359 متر مربع، با میزان بالغ بر 40/0 درصد، در مقابل زلزله دارای گرید آسیب‌پذیری زیاد است.