فراتحلیل مؤلفه‌های مؤثر بر مکان‌سازی فضاهای دانش و نوآوری معاصر

Abstract

با عملی شدن ایدة فضاهای دانش و نوآوری معاصر، به مثابة محرک رشد اقتصادی و توسعة بلندمدت شهرها و مناطق، این ایده با انتقاداتی به‌ویژه به دلیل انطباق با ساختارهای سرمایه‌داری مواجه بوده است. که جذابیت زیست و کار و تفریح در این فضاها صرفاً با در نظر گرفتن نیازمندی‌های اقشار خلاق با نگاهی سوداگرانه و با قربانی کردن بسیاری از شاخص‌های اولاً کیفی و دوم زمینه‌مند همراه می‌شود. بنابراین این نواحی نوظهور، در عین روبه‌رو شدن با اقبال جهانی، با چالش‌هایی دست‌وپنجه نرم می‌کنند که یکی از آن‌ها کیفیت پایین مکان‌ها در محله‌های حامل فضاهای دانش و نوآوری معاصر است. بنابراین، هدف پژوهش حاضر دستیابی به مؤلفه‌های کیفی سازوکارهای مکان‌سازی و سیاست‌گذاری شهری فضاهای دانش و نوآوری معاصر و توسعة چارچوب‌ مفهومی موجود در پی انتقادات وارد در این زمینه است. روش تحقیق تحلیل محتوای کیفی و کمّی داده‌های اسنادی مرتبط و پاسخ به چیستی مؤلفه‌های مکان‌سازی با استفاده از فراتحلیل کلاسیک منابع فارسی و انگلیسی شامل مقالات علمی‌ـ پژوهشی و پایان‌نامه‌ها و کتب و گزارش‌ها بدون اعمال محدودیت و سپس کدگذاری و شمارش فراوانی واحدهای تحلیل ب بوده است. در نهایت حاصل فراتحلیل منابع 21 برچسب مفهومی برای مکان‌سازی فضاهای دانش و نوآوری معاصر در قالب 4 بُعد ویژگی، فرم، عملکرد، تصویر طبقه‌بندی شده است. در نتیجه، چنین به نظر می‌رسد که توجه به الزامات مکان‌سازی فضاهای مربوطه از جمله دسترسی‌پذیری، مشارکت، سرمایه‌گذاری، پذیرش، سرزندگی اجتماعی، پویایی در فعالیت‌ها، و اختلاط می‌تواند موجب کیفیت هر چه بیشتر فضاهای دانش و نوآوری در عصر حاضر باشد.