تأثیر میزبان‌های مختلف غلات بر ویژگی‌های رشد جمعیتی شب پره‌ی مدیترانه‌ای آرد Ephestia kuehniella Zeller (Lepidoptera: Pyralidae)

Abstract

شب‌پره‌ی‌ مدیترانه‌ای آرد، Ephestia kuehniella Zeller، آفتی همه‌جازی بوده و دارای طیف میزبانی گسترده روی فرآورده‌های انباری است. در پژوهش حاضر، تأثیر ارقام و گونه‌های مختلف غلات شامل گندم (ارقام معراج، آفتاب و پایا)، جو (ارقام اکسین، فردان و فراز)، برنج (رقم هاشمی)، ذرت (هیبرید 704)، سورگوم (رقم اسپیدفید)، چاودار (رقم دانکو) و ارزن (رقم مرواریدی) روی فراسنجه‌های زیستی و جمعیتی شب‌پره‌ی‌ مدیترانه‌ای آرد مورد بررسی قرار گرفت. علاوه بر این، برخی از ویژگی‌های شیمیایی و فیزیکی میزبان‌های مختلف غلات نیز مورد مطالعه قرار گرفت تا ارتباط احتمالی بین این خصوصیات با فراسنجه‌های جدول زندگی آفت نیز مورد بررسی قرار گیرد. نتایج این مطالعه نشان داد که طولانی‌ترین طول مدت دوره نابالغ بید آرد روی میزبان ارزن (57/66 روز) و کوتاه‌ترین دوره پیش از بلوغ روی میزبان‌های گندم (ارقام پایا و آفتاب)، برنج و ذرت بود. میزان زادآوری روی میزبان ارزن (92/2±10/49 تخم) به طور معنی‌داری کمتر از بقیه غلات بود، در حالی‌که بیش‌ترین مقدار آن روی میزبان ذرت (36/7±18/136 تخم) به‌دست آمد. بیشترین مقدار نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) مربوط به حشرات پرورش یافته روی میزبان ذرت (067/0 بر روز) و کمترین آن مربوط به حشرات پرورش یافته روی میزبان ارزن (033/0 بر روز) مشاهده شد. هم‌چنین، بین فراسنجه‌های زیستی آفت همبستگی مثبت یا منفی با درصد رطوبت، شاخص سختی، غلظت پروتئین و نشاسته غلات مختلف وجود داشت. نتایج این تحقیق نشان داد که میزبان‌های ارزن و سورگوم به عنوان میزبان‌های نسبتا مقاوم و بالعکس، گندم (رقم معراج) و ذرت به‌عنوان مطلوب‌ترین میزبان جهت پرورش انبوه شب‌پره مدیترانه‌ای بودند.