<B>تعمیم نظام مسئولیت بین‌المللی به بازیگران غیردولتی با تأکید بر جدایی‌طلبان</B>

Abstract

حقوق مسئولیت بین‌المللی، شاخه‌ای از حقوق بین‌الملل است که به اصول و قواعد حاکم بر فعل یا ترک‌ فعل‌های متخلفانه بازیگران بین‌المللی و لزوم جبران خسارات ناشی از آن می‌پردازد. حقوق مسئولیت بین‌المللی به‌عنوان قواعد ثانوی حقوق بین‌الملل اصولاً زمانی پای به عرصه وجود نهاد که قواعد اولیه حقوق بین‌الملل در روابط میان دولت‌ها محصور شده بود و بازیگران غیردولتی، صرفاً زیاندیده اعمال متخلفانه ارتکابی توسط دولت‌ها قلمداد می‌شدند. عدم التزام عاملان غیردولتی به قواعد اولیه حقوق بین‌الملل، طبعاً انتساب مسئولیت بین‌المللی ناشی از نقض آن قواعد اولیه به آن‌ها را منتفی می‌ساخت؛ اما اینک عصر دیگری است. در اثر تحولات بین‌المللی مختلف، از یک سو عاملان غیردولتی به‌ویژه جدایی‌طلبان به بسیاری از قواعد اولیه حقوق بین‌الملل ملتزم شده‌اند و از سوی دیگر با جابه‌جایی نقش‌های سنتی در روابط بین‌الملل و علی‌الخصوص افزایش درگیری‌های داخلی، ضرورت بازنگری در جایگاه بازیگران غیردولتی در حقوق مسئولیت بین‌المللی جلب توجه می‌کند. امروزه بازیگران غیردولتی فقط زیاندیده نقض حقوق بین‌الملل نیستند، بلکه در موارد بسیاری به نقض حقوق بین‌الملل نیز مبادرت ورزیده‌اند. مسئولیت بین‌المللی جدایی‌طلبان در جریان مخاصمات جدایی‌طلبانه علیه دولت مرکزی از این دست است که در سه سطح جدایی‌طلبان موفق در تشکیل کشور، جدایی‌طلبان ناموفق در تشکیل کشور و افراد خصوصی همراه جدایی‌طلبان قابل بررسی است.